Quantcast
Channel: Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο)
Viewing all 34873 articles
Browse latest View live

Η Θεσσαλονίκη, κλήρος και λαός τιμά τον προστάτη της Άγιο Δημήτριο


Λόγος Α΄: Ομολογία ορθοδόξου πίστεως αγίου Μαξίμου Γραικού (Άγιος Μάξιμος ο Γραικός)

0
0

Λόγος A΄: Ομολογία ορθοδόξου πίστεως, με την οποία ο όσιος Μάξιμος πληροφορεί περί του Ιησού Χριστού κάθε ορθόδοξο ιερέα και ηγεμόνα ότι ο ίδιος είναι όντως ορθόδοξος μοναχός και τηρεί στο ακέραιο την ορθόδοξη πίστη χωρίς την παραμικρή αλλοίωση.

«Απρόσκοποι γίνεσθε και Ιουδαίοις και Έλλησι και τη εκκλησία του Θεού» [1], λέγει ο θείος και αληθής λόγος του αποστόλου. Πως κατορθώνουμε όμως κάτι τέτοιο, αν όχι με την αληθινή ορθόδοξη πίστη, τον τίμιο και θεάρεστο βίο και την επιμελή τήρηση των θείων εντολών του Κυρίου και Σωτήρα ημών Ιησού Χριστού; Όπως λέγει δε ο άγιος Ιακώβος ο αδελφόθεος πως: «η πίστις χωρίς των έργων νεκρά εστιν» [2], έτσι και τα έργα χωρίς αληθινή πίστη είναι το ίδιο νεκρά. Σύμφωνα πάλι με τους λόγους του Μεγάλου Βασιλείου ο άνθρωπος του Θεού πρέπει να είναι τέλειος και στο ένα και στο άλλο [3]. Αμήν!

Επειδή ορισμένοι, χωρίς φόβο τολμούν να με αποκαλούν αναιτίως και για λόγους άγνωστους σε μένα, αιρετικό, εχθρό και προδότη του θεοφυλάκτου ρωσικού κράτους, έκρινα απαραίτητο και συνάμα δίκαιο να απαντήσω εν συντομία, ώστε να διαβεβαιώσω όσους με συκοφαντούν κατηγορώντας με αδίκως, ότι με την Χάρη του Θεού μας Ιησού Χριστού είμαι κατά πάντα ορθόδοξος χριστιανός και σέβομαι δια πάντα το θεοφύλακτο ρωσικό κράτος.

Απευθύνομαι λοιπόν σε κάθε ορθόδοξο ιερέα, σε κάθε ευσεβή ηγεμόνα και ικετεύω να διαβάσει την απάντησή μου με σωφροσύνη και πραότητα, παραμερίζοντας κάθε άδικη οργή και μένος. «Οργή γαρ ανδρός δικαιοσύνην Θεού ου κατεργάζεται» [4], λέγει ο θείος Ιάκωβος ο αδελφόθεος. Εξάλλου όπου διεισδύει οργή και μένος, εκεί φωλιάζει κάθε ψυχική εκτροπή, διαταραχή και σύγχυση του λογικού μέρους της ψυχής, ο δε νους τυφλώνεται από την θύελλα της οργής. Γι’ αυτό φωτίστε τον νου σας με την αρμόζουσα στους ορθοδόξους ησυχία της ιεράς αγάπης και νηφαλιότητας· προσπαθείστε, με πνεύμα πραότητος, κατά τον θείο απόστολο [5], να με ελέγξετε αν αποκλίνω από την ορθόδοξη πίστη, είτε από παρανόηση, λήθη, είτε από ανεπαρκή καλλιεργεία του νου και της φρονήσεώς μου. Δεν ντρέπομαι να με διορθώνουν, μήτε απορρίπτω κάτι τέτοιο, αντιθέτως το επιθυμώ διακαώς και δέχομαι κάθε σύσταση με αγάπη, αφού έτσι θα οδηγηθώ με ασφάλεια στην βασιλεία των ουρανών, την προσμονή κάθε πιστού.

Συνεπώς ολόψυχα πιστεύω και απερίφραστα ομολογώ τον μόνο Ύψιστο Θεό, τον Δημιουργό των πάντων, τον άναρχο, τον αΐδιο, τον αιώνιο, τον υπάρχοντα σε τρεις υποστάσεις· τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Τον αδιαίρετα διαιρούμενο στον Πατέρα ως πηγή και άναρχη αρχή του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, στον Υιό ως γεννώμενο από Αυτόν και υποστατικώς λατρευόμενο και δοξολογούμενο και στο Άγιο Πνεύμα, το εκπορευόμενο από τον Πατέρα υποστατικώς πιστευόμενο και ομολογούμενο. Τον ένα Τριαδικό Θεό, την μία θεότητα, την μία βασιλεία, την μία κυριότητα, που αδιαίρετα διαιρείται σε υποστάσεις και ασύγχυτα ενώνεται με την άναρχη θεία ουσία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αντιλαμβάνομαι και κατανοώ συνοπτικά την αγία, ομοουσία και αδιαίρετη Τριάδα.

Επίσης πιστεύω και ομολογώ ότι ο από τον άναρχο Θεό Πατέρα, ανάρχως και αϊδίως γεννώμενος Υιός και Θεός Λόγος, με την ευδοκία του Πατρός και την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, συνελήφθη στους αγνούς λαγόνες της Παναγίας και αειπαρθένου Μαρίας της Θεομήτορος. Δεχόμενος την αγία σάρκα από το άμωμο αίμα της, εγενήθη ως τέλειος άνθρωπος όντας ο ίδιος τέλειος Θεός που υπάρχει και λατρεύεται σε μία υπόσταση και δύο φύσεις, δύο ενέργειες και δύο βουλήσεις. Μάλιστα, ούτε η θεότητά Του μετατράπηκε σε ανθρωπίνη φύση ούτε η ανθρωπότητά του μετατράπηκε σε θεία. Πιστεύω και ομολογώ πως για την σωτηρία μας Αυτός υπέφερε τον σταυρό, τα πάθη, τον θάνατο και την τριήμερη ταφή, και όλα αυτά ευδόκησε εθελουσίως να τα δεχθεί στην σάρκα Του. Ταυτόχρονα η θεότητά Του παρέμεινε αμέτοχη στο πάθος, καθώς η θεία φύση είναι ανώτερη από κάθε φθορά και πόνο, και αναστήθηκε εκ νεκρών την τρίτη ημέρα μέσα σε δόξα από τον Θεό Πατέρα και αναλήφθηκε στους ουρανούς με την αγία σάρκα Του, την οποία δέχθηκε και αφθαρτοποίησε καθιστώντας αυτήν απαθή. Κάθεται εν σαρκί στα δεξιά του Θεού Πατρός και πάλι θα έλθει με δόξα, για να κρίνει τους ζωντανούς και τους νεκρούς και να ανταποδώσει στον καθένα ανάλογα με τις πράξεις του.

Επίσης πιστεύω στο Άγιο Πνεύμα και το κηρύττω ως Θεό, που υπάρχει και προσκυνείται υποστατικώς. Εκπορεύεται δε μόνο από τον Πατέρα, όπως μας δίδαξε και μας φανέρωσε μυστικά η θεία φωνή του αγίου Ιωάννου στο ιερό Ευαγγέλιο. Δεν φρονώ και δεν διδάσκω τίποτε περισσότερο από αυτήν την αγία μυστική διδαχή περί του Αγίου Πνεύματος. Ταυτοχρόνως συμφωνώ ολόψυχα με όλα τα θεολογικά δόγματα και νοήματα, όπως αυτά μας παραδόθηκαν από τους αυτόπτες μάρτυρες και υπηρέτες του Θεού-Λόγου αλλά και οι μεταγενέστερες Οικουμενικές Σύνοδοι των θεοπνεύστων πατέρων. Δεν προσθέτω ούτε αφαιρώ τίποτα σε αυτά και δεν αλλάζω ούτε ένα γιώτα η μία κεραία. Αντίθετα φυλάω αναλλοίωτη εντός μου όλη την ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία. Ακολουθώ δε τις εκκλησιαστικές παραδόσεις, τις οποίες οι πατέρες καθιέρωσαν. Δηλαδή, για την προσκύνηση των τιμίων εικόνων, για τις νηστείες, για την μοναστική ευταξία και τους κανόνες, που έγραψαν και παρέδωσαν στην αγία, αποστολική και καθολική Εκκλησία και για την θεία Λατρεία· όλα αυτά τα δέχομαι, τα κηρύττω και τα ασπάζομαι με όλη την καρδιά μου.

Παραπομπές:

1. Α Κορ. 10,32.
2. Ιακ. 2,20.
3. Μ. Βασιλείου, Περί τελειότητος βίου των Χριστιανών , Ε.Π.Ε. 3,462,1.
4. Ιακ. 1,20.
5. Γαλ. 6,1

[*Γράφτηκε από τον όσιο Μάξιμο κατά την διάρκεια του εγκλεισμού του στην Μονή Οτρότς του Τβερ μετά το έτος 1534. Βλ. Αγίου Μαξίμου Γραικού, Λόγοι, τ. Α´, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2011, σελ. 117.]

Επίσης ομολογώ και κηρύττω σε κάθε ορθοδόξο πιστό την ευλογημένη Δέσποινά μου Θεοτόκο, την προστάτιδα και υπέρμαχο όλων των ορθοδόξων χριστιανών, ότι Αυτή είναι αγία και πάναγνη και πανάχραντη και αειπάρθενη. Ακόμα και πριν από την θεία και άσπορο σύλληψη του ενσαρκωμένου από αυτήν μονογενούς Υιού του Θεού, κατά την ίδια την γέννηση και μετά την γέννηση εκείνη παρέμεινε Παναγία Παρθένος. Όπως δεν γνώρισε πειρασμό ανδρός πριν από την άσπορη σύλληψη του Εμμανουήλ, έτσι παρέμεινε και μετά την γέννησή Του. Ας μην επιτρέψει κάποιος από τους χριστιανούς στον εαυτό του να διανοηθεί σχετικά με αυτά κάτι βλάσφημο για την Παναγία και Αειπάρθενο, την τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ασυγκρίτως ενδοξοτέρα των Σεραφείμ!

Επί του θέματος πιστεύω πως είπα αρκετά και δεν επεκτείνομαι, για να μην κουράσω πολυλογώντας την ευσέβειά σας.

Αυτή είναι γενικώς η ορθή και αλάνθαστη πεποίθησή μου για την αγία και άμωμη χριστιανική πίστη, που ενστερνίζομαι και κηρύττω με παρρησία. Μερικοί που θρασύνονται και τολμούν να με αποκαλούν αιρετικό, ας ομολογήσουν τον λόγο και ας με στηλιτεύσουν φανερά, αξιώνοντας την διόρθωσή μου. Δεν απορρίπτω την διόρθωση, ούτε ντρέπομαι τον έλεγχο, όταν προέρχεται από πατρική αγάπη και συνοδεύεται από ειρήνη και πραότητα. Με την χάρη του Χριστού σε όλες τις πραγματείες μου, σε όλες τις μεταφράσεις που πραγματοποίησα και με όλες τις διορθώσεις των ιερών βιβλίων, διδάσκω κάθε άνθρωπο να ορθοφρονεί για τον ενσαρκωμένο Θεό Λόγο. Να μην Τον αποκαλεί δηλαδή μόνο άνθρωπο, όπως συμβαίνει στα Ωρολόγιά σας, αλλά να Τον αναγνωρίζει ως τέλειο Θεό και τέλειο άνθρωπο σε ένα Πρόσωπο, τον μόνο Θεάνθρωπο. Επίσης ομολογώ με όλη την ψυχή μου ότι Αυτός ο Θεάνθρωπος αναστήθηκε από τους νεκρούς την τρίτη ημέρα και δεν γεύθηκε οριστικό θάνατο, όπως κηρύττουν παντού τα σχόλια στα Ευαγγέλια που διαθέτετε. Διδάσκω έτσι, ώστε όλοι να πιστεύουν και να ομολογούν ότι Αυτός είναι αδημιούργητος κατά την Θεότητα και όχι δημιούργημα και κτίσμα, όπως βλασφημεί ο αισχρός Άρειος και όπως αναφέρουν παντού τα Τριώδια, την διόρθωση των οποίων παραμελείτε.

Αναγνωρίζω και ομολογώ Αυτόν ως μόνον γεννηθέντα εκ του Πατρός προ πάντων των αιώνων, όπως διδάσκει ο θείος απόστολος και όλοι οι θεόπνευστοι θεολόγοι, αμήτορα, και όχι «και από τον Πατέρα». Ο Πατέρας δεν αποκαλείται πουθενά στην αγία Γραφή αμήτωρ, καθώ δεν γεννήθηκε και δεν προήλθε από κάποια άλλη προγενέστερή Του ύπαρξη. Ας μην υπάρχει στους ορθοδόξους μία τέτοια βλασφημία! Ο Πατέρας είναι άναρχος, αγέννητος και αΐδιος και δεν έφερε ο ίδιος τον εαυτό Του στην θεία ύπαρξη και υπόστασή Του, όπως φρονούν ασεβώς μερικοί ανόητοι. Επειδή, αν το δεχθούμε αυτό, τότε πρέπει να ομολογήσουμε ότι προτού ο ίδιος φέρει τον εαυτό Του στην ύπαρξη, Αυτός δεν υπήρχε και επομένως θα αναγνωριστεί ως δημιούργημα και ο ίδιος θα αποτελεί για τον εαυτό Του την αιτία και την αρχή. Συνεπώς θα υπάγεται στον χρόνο, θα έχει αρχή και τέλος –Αυτός, ο μόνος αδημιούργητος, άναρχος, αΐδιος, αιώνιος και ατελεύτητος μαζί με τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα που προέρχονται από Αυτόν. Τα Ωρολόγια όμως που έχετε, Τον κηρύττουν μυστικά ως αμήτορα προς τον Υιό και εσείς δεν δίδετε σημασία σε αυτήν την βλασφημία και δεν την διορθώνετε.

Στις πραγματείες μου στηλιτεύω, απορρίπτω και αντικρούω κάθε λατινική αίρεση και κάθε ιουδαϊκή και ειδωλολατρική βλασφημία, όπως δείχνουν οι ίδιοι οι λόγοι μου. Συμβουλεύω τον εαυτό μου και κάθε ευσεβή μοναχό να διάγει τον βίο του και να ρυθμίζει την ζωή του σύμφωνα με τις θείες εντολές, τις παραδόσεις και τους κανόνες των αποστόλων και των αγίων πατέρων. Συμβουλεύω να αποφεύγουν την κερδοσκοπία και την τοκογλυφία, την αδικία και την αρπαγή των ξένων έργων και περιουσιών. Σύμφωνα με την διδασκαλία των αγίων Ευαγγελίων και όλης της αγίας Γραφής, όσοι διαπράττουν αυτά τα έργα δεν εισέρχονται στην βασιλεία του Θεού, αλλά καταδικάζονται από τον φοβερό Κριτή σε αιώνια βάσανα. Άραγε μήπως για αυτόν τον λόγο έγινα για εσάς απαράδεκτος και αποκλήθηκα αιρετικός; Σκεφθείτε, αν είναι δίκαιο να ακούω και να υφίσταμαι όλα αυτά από σας, ενώ είμαι αθώος αναφορικά με τα ζητήματα της ορθοδόξου πίστεως. Στον βίο μου και στα αμαρτήματά μου δεν υπάρχει κανείς περισσότερο αμαρτωλός από εμένα. Μάρτυράς μου είναι ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, ο αληθινός Θεός. Πέρα όμως από το πλήθος των ανομιών μου, δεν αναγνωρίζω τίποτα εις βάρος μου, τίποτα βλάσφημο σχετικά με την άμωμη και αμόλυντη χριστιανική πίστη. Ούτε πονηρίες ούτε συκοφαντίες είπα εναντίον κανενός πιστού ανθρώπου, έστω και αν με είχε προσβάλει στο παρελθόν η με προσβάλλει ακόμη και τώρα, επειδή γνωρίζω την εντολή του Σωτήρα που προστάζει: «αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γένησθε υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς» [6]. Είναι σαφές ότι όσοι πράττουν και φρονούν αντίθετα με αυτήν την εντολή δεν είναι υιοί του Υψίστου, αλλά του θεομάχου και μισανθρώπου, είναι τέκνα του διαβόλου και ευνοούμενοί του. Καθώς όμως ορισμένοι καθοδηγούμενοι από έχθρα εναντίον μου παρουσιάζουν για να με συκοφαντήσουν, μία φράση που άρπαξαν από την μετάφραση του Τριωδίου που έκανα, επιχειρώντας με αυτήν να με εμφανίσουν ως αιρετικό, θεωρώ αναγκαίο να δώσω εν συντομία μία απάντηση, ώστε να μην πέσουν και άλλοι σε παρόμοια αμαρτία και καταδικάσουν άδικα κάποιον αθώο άνθρωπο.

Παραπομπές:

6. Ματθ. 5,44-45.

Θα αρχίσω ως εξής. Στα στιχηρά για την ημέρα της ένδοξης εν σαρκί Αναλήψεως στον ουρανό του Κυρίου και Θεού Σωτήρα μας Ιησού Χριστού οι συκοφάντες μου βρήκαν μία ακατάλληλη, όπως τους φάνηκε, φράση, «εκάθισας» και μίαν άλλη «καθίσας» και είπαν: ο Μάξιμος εμφανώς στερεί τον σύνθρονο και συνάναρχο Υιό Του από την θέση εκ δεξιών του Θεού και Πατρός. Αυτή η φράση, «εκάθισας» και «καθίσας», όπως ερμηνεύουν οι ίδιοι, αφορά παρελθόντα χρόνο και όχι το παρόν ούτε τον μέλλοντα αιώνα. Εξ αυτών συμπεραίνεται πως ο Μάξιμος στερεί με το σόφισμά του τον Μονογενή από την θέση Του εκ δεξιών του Θεού Πατρός. Αυτές είναι οι ψευδείς κατηγορίες, που προβάλλουν εναντίον μου οι συκοφάντες μου. Εγώ όμως καλώντας ως μάρτυρα τον Θεό, τον μόνο καρδιογνώστη, από τον οποίο δεν μπορεί να κρυφθεί κανείς, σας απαντώ κατ’ αυτόν τον τρόπο, θεοφιλέστατοι, λέγοντας όλη την αλήθεια. Εάν πίστευα ποτέ η πιστεύω τώρα η σχεδιάζω να πιστεύω στο μέλλον μία τέτοια μεγάλη βλασφημία, κατά του Κυρίου μας Ιησού Χριστού όπως με κατηγορούν άδικα οι συκοφάντες μου, ας μου στερήσει ο Κύριος την μέλλουσα κοινωνία με τους πιστούς και ας μου αρνηθεί την εκ δεξιών θέση δίπλα στον φοβερό Κριτή, όταν έλθει Αυτός να δικάσει ζώντας και νεκρούς. Ας αφορισθώ από τα πρόσωπά τους και ας στερηθώ την αιωνία δόξα και την αγαλλίαση και ας καταδικασθώ στο πυρ το εξώτερο μαζί με τον αισχρό Άρειο! Εγώ ωστόσο μαζί με τον θείο απόστολο Παύλο κηρύττω ορθά και λέω ρητά με όλη την ψυχή μου: «Ος ων απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού, φέρων τε τα πάντα τω ρήματι της δυνάμεως αυτού, δι ἑαυτοῦ καθαρισμόν ποιησάμενος των αμαρτιών ημών εκάθισεν εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν υψηλοίς…» [7] Επίσης κάθε μέρα και κάθε νύχτα ψάλλω μαζί με όλους τους ορθοδόξους, «τη δεξιά ουν του Θεού υψωθείς» [8]. Καθώς και στην καθημερινή δοξολογία ψάλλω, δοξολογώ και λέω: «Κύριε ο Θεός, ο αμνός του Θεού, ο Υιός του Πατρός, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου, ελέησον ημάς ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου…».

Ας γνωρίζετε επίσης, θεοφιλέστατοι επίσκοποι και λαμπροί ηγεμόνες και βογιάροι, ότι, όταν εγώ ο αμαρτωλός πραγματοποίησα την διόρθωση του Τριωδίου, μετέφραζα τις λέξεις στους μεταφραστές σας Δημήτριο και Βλάσιο στην λατινική γλώσσα, επειδή δεν γνώριζα ακόμη πλήρως την γλώσσα σας [9]. Αν όμως βρίσκετε κάτι βλάσφημο στις αναφερθείσες φράσεις, «εκάθισας» και «καθίσας», τότε το δίκαιο είναι να αναγνωρισθούν αίτιοι αυτής της απρεπούς αμελείας εκείνοι και όχι εγώ, επειδή δεν γνώριζα τότε την διαφορά αυτών των εκφράσεων. Αν το γνώριζα, δεν θα σιωπούσα, αλλά οπωσδήποτε θα διόρθωνα αυτήν την απρεπή παραδρομή. Ποιό όφελος άραγε θα είχα από αυτά τα μαύρα κουρέλια, τις προσευχές, τον μοναχικό βίο και αυτές τις πολυετείς κακουχίες μου, αν αποδειχθώ ότι βλασφημώ τον Κύριο και Θεό και Σωτήρα μου, τον Ιησού Χριστό, στον οποίο ευελπιστώ από την νεότητά μου;

Σας ικετεύω λοιπόν ορθόδοξοι, μην ακούτε αυτές τις άδικες συκοφαντίες, και ως ευσεβείς μιμητές του ελεήμονος και φιλανθρώπου Χριστού να κρίνετε την υπόθεσή μου και να δείξετε το έλεός σας σε εμένα, τον φτωχό και πένητα, που σας προσκυνώ. Φωτιζόμενος και νουθετούμενος από την Χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ακατάπαυστα με όλη την ψυχή μου προσεύχομαι στον κοινό Άρχοντα και Δημιουργό να ελεεί και να σώζει το θεοφύλακτο κράτος και να δίνει μακροζωία και υγεία στον ευσεβή και μεγάλο ηγεμόνα της Ρωσίας, Ιωάννη, γιο του Βασιλείου, και στον αδελφό του, τον ηγεμόνα Γεώργιο. Κάθε μέρα δέκα φορές γονατιστός προσεύχομαι γι’ αυτούς μπροστά στον βασιλεύοντα στους ουρανούς Κύριό μας Ιησού Χριστό, τον οποίο και καλώ ως μάρτυρα ότι λέγω την αλήθεια. Που βασίζονται λοιπόν ορισμένοι και με συκοφαντούν άδικα, αποκαλώντας με προδότη και εχθρό του θεοφυλάκτου Ρωσικού κράτους; Ας μην τους καταλογίσει Κύριος ο Θεός αυτήν την αμαρτία! Δεν είναι ούτε καλό ούτε πρέπον στους ιερείς του Κυρίου Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, του Υψίστου αρχιερέα, να υπερχειλίζουν από οργή, θυμό και μνησικακία, να μισούν άδικα και να καταδιώκουν με εχθρότητα τους αθώους, και μάλιστα αυτούς που προσεύχονται για σας ακατάπαυστα και αγωνίζονται με θείο ζήλο και εργάζονται για την ευαγγελική αλήθεια και την ευταξία του μοναχικού βίου.

Αφού όμως σας είναι δυσάρεστα ο θείος ζήλος μας και η δίψα μας για την αλήθεια, με τα οποία επιδιώκουμε τα θεία, ευελπιστώντας στην δική σας και την δική μας ορθόδοξη πίστη και αγάπη, γιατί τότε με κρατάτε εδώ δια της βίας; Ποιός σας αναγκάζει δια της βίας να πράξετε οτιδήποτε; Εσείς οι ίδιοι εξάλλου επιθυμείτε να διδάσκεστε την αλήθεια. Σε μας πάλι κατά την εντολή του Θεού εναπόκειται το καθήκον να κηρύττουμε, όσο μπορούμε και σε όσους μας ερωτούν, τα σχετικά για την ευαγγελική και αποστολική αλήθεια και τον παραδεδομένο από τους πατερικούς κανόνες γνωστό μοναχικό βίο. Καθώς είπε ο επουράνιος Βασιλεύς, ο Ιησούς Χριστός, «ο λέγω υμίν εν τη σκοτία, είπατε εν τω φωτί, και ο εις το ους ακούετε, κηρύξατε επί των δωμάτων» [10]· και αλλού, «ος γαρ εάν επαισχυνθή με και τους εμούς λόγους εν τη γενεά ταύτη» [11]. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά στους κυρίους μου.

Παραπομπές:

7. Εβρ. 1,3.
8. Πραξ. 2,33. Συγκρ. Εφεσ. 1,20: ην ενήργησεν εν τω Χριστώ εγείρας αυτόν εκ νεκρών, και εκάθισεν εν δεξιά αυτού εν τοις επουρανίοις. Εβρ. 1,3: εκάθισεν εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν υψηλοίς.
9. Βλ. Αγίου Μαξίμου Γραικού, Λόγοι, τ. Α´, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2011, σ.σ. 55-67.
10. Ματθ. 10, 27.
11. Μαρ. 8,38.

Γιατί όμως με καλέσατε από το Άγιον Όρος, και κυρίως γιατί με κρατάτε εδώ δια της βίας, αφού δεν έχετε ανάγκη από την εκμάθηση της Αγίας Γραφής που μπορέσατε να μελετήσετε εν μέρει εξαιτίας μου; Θα σας παρακαλούσα βέβαια να μην συγχύζεστε, επειδή είπα ότι με κρατάτε εδώ δια της βίας· αυτή την εξήγηση την κάνω μόνο μπροστά στους ευσεβείς και ορθοδόξους δικαστές και ηγεμόνες. Εσείς οι ίδιοι γνωρίζετε καλά τον κανόνα της Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου της Νικαίας που ορίζει αυστηρά σε όλους τους σεβασμιωτάτους ιεράρχες να μην δικάζουν κάποιον που δεν ανήκει στην Επαρχία και την περιοχή τους. Συνεπώς, το αν είμαι σωστός και αλάνθαστος αναφορικά με την ορθόδοξη πίστη, είναι κάτι που πρέπει να το δικάσει και να το κρίνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης και όχι οι ιερείς της ευσεβούς ρωσικής γης. Επειδή είμαι Έλληνας και Έλληνας γεννήθηκα, ανατράφηκα και εκάρην μοναχός στην ελληνική γη. Γι’ αυτό υπάγομαι στους ιερείς της ελληνικής γης σύμφωνα με τους κανόνες και τις διατάξεις των ιερών συνόδων.

Συνεπώς πρέπει εσείς οι ευσεβείς να ακούσετε και να υποταχθείτε καθόλα στους θείους κανόνες και τις διατάξεις των ιερών συνόδων, για να φανείτε σε όλα δίκαιοι ενώπιον του Θεού και άξιοι τιμής και επαίνου από τους ανθρώπους. Αν όμως φανερωθεί ότι αδίκησα κάποιον εδώ σε κάτι η κακομελέτησα εναντίον του ευσεβούς και ενδόξου μεγάλου ηγεμόνα της Ρωσίας και οι κατήγοροί μου το αποδείξουν, τότε δεν αρνούμαι ούτε την θανατική καταδίκη, και μετά χαράς θα δεχθώ οποιαδήποτε προσωρινή τιμωρία, για να γλιτώσω με αυτόν τον τρόπο από την αιωνία τιμωρία. Ελπίζω όμως στο άρρητο έλεος του Θεού, επειδή αυτοί που με συκοφάντησαν με διέβαλαν σε όλα. Ο Θεός να τους συγχωρήσει, όποιοι και αν είναι.

Αυτήν την απάντηση εκ μέρους μου σχετικά με την υπόθεση αυτήν θεωρώ αρκετή. Όσον δε αφορά προσωπικά εμένα, μολονότι δεν είμαι υψηλός στην γνώση και την κατανόηση της αγίας Γραφής, με έστειλαν εδώ από το Άγιον Όρος κατόπιν παρακλήσεως και οδηγίας του ευσεβούς και αειμνήστου μεγάλου ηγεμόνα Βασιλείου, υιού του Ιωάννου πασών των Ρωσιών, από τον οποίον στην διάρκεια εννέα ετών αξιώθηκα μεγάλων τιμών. Υπακούοντας στην διαταγή του μετέφρασα από την ελληνική στην ρωσική γλώσσα όχι μόνο την Ερμηνεία του Ψαλτηρίου, που έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία και είναι πλήρης κάθε οφέλους και πνευματικού γλυκασμού, αλλά και άλλα θεόπνευστα βιβλία, τα οποία πολλαπλώς είχαν αλλοιωθεί από τους αντιγραφείς. Αυτά τα βιβλία, με την βοήθεια της Χάριτος του Χριστού και την σύμπραξη του αγίου Παρακλήτου, τα διόρθωσα προς το καλύτερο, όπως γνωρίζετε και εσείς. Αν όμως παρέβλεψα κάτι είτε από λήθη είτε από κάποια άλλη αιτία και, όπως παρατηρήσατε, κάτι δεν μεταφράστηκε ορθά, οι αιτίες αυτού μπορούν να είναι διάφορες και συμβαίνουν κάθε ώρα στον ανθρώπινο νου λόγω της ατελείας του. Εξάλλου και η λήθη τον επισκιάζει και η θλίψη του προκαλεί σύγχυση και τυχαίνει η οργή και ο θυμός και η μέθη να τον συσκοτίζουν. Εξαιτίας των τόσων πολλών αναταραχών που αναστατώνουν τον αδύναμο νου του ανθρώπου, αν κάποιος παρέβλεψε κάτι, δεν πρέπει να απορούμε και να παραξενευόμαστε με αυτό η να τον κατηγορούμε ότι υπέπεσε σε αίρεση, αλλά αντίθετα πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε με έλεος και να του επιδεικνύουμε χριστιανική αγάπη. Και ο,τι αυτός παρέβλεψε είτε από λήθη είτε από κάποιον άλλον λόγο, πρέπει να το διορθώνουμε μαζί του. Πραγματικά δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι απόλυτα τέλειος, αλλά καθένας από εμάς υπόκειται στην λήθη και την άγνοια, άλλος σε μεγαλύτερο και άλλος σε μικρότερο βαθμό, και όλοι μας χρειαζόμαστε την συμβουλή και την βοήθεια των άλλων. Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, θα ήταν δίκαιο και ευσεβές εκ μέρους σας να ακολουθήσετε το παράδειγμα εκείνου του αγαθού ποιμένα, που άφησε τα ενενήντα εννέα πρόβατα στο βουνό και πήγε να βρει το ένα, το απολωλός, και, αφού το βρήκε, το πήρε στους ώμους του και γύρισε πίσω χαίροντας γι’ αυτό περισσότερο από όσο για τα ενενήντα εννέα που δεν είχαν χαθεί. Ικετεύω την τιμιότητά σας, μιμούμενοι το έλεος και την πραότητά Του, απορρίψετε και εσείς, ως σεβάσμιοι ιερείς Του και μυστικοί ποιμένες των λογικών προβάτων Του, κάθε απρεπή κίνηση του λογικού μέρους της ψυχής σας. Μεταβάλλετε την πολύχρονη δυσμένεια, για να μην πω έχθρα, προς εμένα τον φτωχό, και δείξετε σε εμένα τον αμαρτωλό την θεία αγάπη και πραότητα που αποτελούν γνωρίσματα του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, για να γίνετε και εσείς καθόλα μιμητές Του, βοηθοί στην σωτηρία των παραστρατημένων και επιμελείς και σταθεροί φύλακες της αγίας εντολής Του. Της αγίας δηλαδή και θείας ευεργετικής αγάπης και της εφαρμογής του νόμου κατά τον θείο απόστολο, μόνο μέσω της οποίας μπορεί να αποκτήσει κανείς την αιωνία βασιλεία του ουρανίου Βασιλέα που ήλθε στην γη, για να σώσει και όχι να απωλέσει τις ανθρώπινες ψυχές. Αυτώ δόξα εις τον αιώνα του αιώνος. Αμήν.

Ο Τριαδικός Θεός: Η γνώση του Θεού ως κοινωνία της δόξης Αυτού (Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας)

0
0

Το μεγαλύτερο ατόπημα της ανθρώπινης φύσης σε σχέση με τον Τριαδικό Θεό είναι να επιχειρήσει την κατανόηση Αυτού, μέσα από σχήματα νοησιαρχικών πεδίων γνώσεως. Ο Θεός σαφώς και «γνωρίζεται» μέσα από ουσιαστικές μαθησιακές διαδικασίες και μέσα από παραδοχές των αληθειών που αποκαλύπτει στον άνθρωπο και ο άνθρωπος τις αποδέχεται με γνώμονα την πίστη. Προς τούτα ο Θεός «γνωρίζεται» μέσα από τις σωτηριολογικές ενέργειες Του προς τον άνθρωπο, έτσι όπως αυτές καταγράφονται στα κείμενα της Αγίας Γραφής [1] και μαρτυρούνται μέσα από την Ιερή Παράδοση [2] της Εκκλησίας ως δεδομένα αλήθειας της θείας αποκάλυψης. Όμως αυτή η γνώση του Θεού εξ’ ορισμού και εξ’ αντικειμένου είναι σχετική [3].

Ασφαλές πεδίο πληρέστερης κατανόησης του Θεού παρέχεται μέσα από την ενεργοποίηση του πεδίου της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου. Όταν ο άνθρωπος συγκατατίθεται ελεύθερα στο δόγμα ότι ο Θεός είναι πέρα από την ανθρώπινη φύση τότε πραγματικά προσλαμβάνει δια του νου του τις αποκεκαλυμμένες δια του Χριστού θείες αλήθειες. Παράλληλα ελεύθερα παραδέχεται την οντολογική διαφορά κτιστού και ακτίστου, Κτίστη και κτίσης, Πλάστη και πλάσματος κατανοώντας εκούσια την διαφορά Θεού και ανθρώπου [4]. Στη βάση αυτών των δεδομένων της ουσιαστικής ενεργοποίησης του λόγου της ανθρώπινης φύσης συντελείται η προσφορά του αποδεχομένου την Αποκάλυψη προς τον αποκαλύπτοντα Θεό [5]. Στην τελείωση αυτής της προσφοράς ο πιστός καταλάμπεται δια των μυστικών ακτίνων της Τριαδικής Δόξας μετέχοντας στις άκτιστες θείες ενέργειες του Θεού [6]. Σε αυτό το περιβάλλον μετοχής επιτυγχάνεται η γνώση της Αλήθειας και ενεργείται η αληθής Θεογνωσία. Μέγιστο περιβάλλον αληθούς γνώσης του Θεού δια της μετοχής στην θεία δόξα Του είναι το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όπου ο πιστός κοινωνεί του Σώματος και του Αίματος του Χριστού και ουσιαστικά συνάπτεται στην μακαριότητα της δόξας του Τριαδικού Θεού [7]. Ουσιαστικά στην κατάσταση αυτής της γνώσης ο πιστός ζει εν τω Χριστώ και ο Χριστός ζει εν αυτώ [8].

Όσο ο πιστός προχωρεί εντός της Εκκλησίας στην πνευματική του αύξηση [9], τόσο προάγεται στην θεία δόξα οικοδομώντας την αληθή περί του Θεού γνώση. Ουσιαστικά, όσο προάγεται ο πιστός στην κατά Χριστό και εν Χριστώ πνευματική ζωή, τόσο συσσωματώνεται στο δεδοξασμένο σώμα του Χριστού [10]. Αφετηρία αυτής της πνευματικής πορείας είναι το Μυστήριο του Βαπτίσματος [11] μέσω του οποίου ο άνθρωπος ως ίδιο πρόσωπο καρπώνεται τα σωτήρια αποτελέσματα της δια του Θεανθρώπου αναπλάσεως της ανθρώπινης φύσης. Με το Βάπτισμα ο άνθρωπος εισέρχεται στο χώρο της Εκκλησίας, που αποτελεί το μυστικό σώμα του Χριστού που είναι η κεφαλή της Εκκλησίας [12], θέτοντας αρχές θεογνωσίας καθόσον ενδύεται Χριστόν, συμμετέχοντας έτσι στην δόξα του Σώματος Αυτού [13]. Ο Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός αναφέρει ότι ο άνθρωπος με το Βάπτισμα «μεταποιείται» διότι: α) ενδυόμενος Χριστόν μετέχει στην θεία δόξα Του και β) διότι η εικόνα του ανθρώπου που είναι κατ΄ εικόνα Θεού πλασμένος, κοινωνεί με την εικόνα του Θεού όπως αυτή καταλάμπει στο δεύτερο Πρόσωπο του Τριαδικού Θεού [14].

Στην Εκκλησία η κοινωνία του ανθρώπου με τον Χριστό, αποκαλύπτει την δόξα Του και καθιστά τον άνθρωπο μέτοχο της θείας δυνάμεως. Μάλιστα όλο αυτό το μεγαλείο της φανέρωσης της θείας δόξας και της μετοχής του ανθρώπου σε αυτήν, η Ορθόδοξη διδασκαλία την προβάλει με την πίστη ότι συντελείται και επιτελείται με την παρουσία του τρίτου Προσώπου του Τριαδικού Θεού δηλ. του Αγίου Πνεύματος [15].

Το Άγιο Πνεύμα αποτελεί τον φορέα κάθε ενέργειας του Θεού προς τον άνθρωπο. Χαρακτηριστικά ο Μέγας Βασίλειος, τονίζοντας αυτή την πορεία γνώσεως του Θεού αναφέρει ότι η αποκατάσταση στον Παράδεισο επιτελείται δια του Αγίου Πνεύματος [16], η άνοδος του ανθρώπου προς την Βασιλεία των Ουρανών επιτελείται ωσαύτως δια του Αγίου Πνεύματος και βεβαίως ακόμα και η παρρησία για να αποκαλείται από τον άνθρωπο ο Θεός Πατέρας, είναι έργο του Αγίου Πνεύματος [17]. Σαφώς η μετοχή του ανθρώπου στην χάρη του Χριστού και στην δόξα Του καθώς και το επίτευγμα της ανθρώπινης φύσης να γίνεται μέτοχος του φωτός, είναι έργο του Αγίου Πνεύματος [18].

Μέσω της καθάρσεως του Βαπτίσματος και του φωτισμού που παρέχει στον πιστό, και μέσω του μυστηρίου του Χρίσματος όπου παρέχονται οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος στον φωτισθέντα [19], ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος της αχράντου δόξας του Θεού την οποία και ενδύεται. Έτσι καθίσταται πνευματοφόρος και κατοικητήριο Πνεύματος Αγίου. Ουσιαστικά δηλαδή μέσω αυτών των δύο μυστηρίων, Βαπτίσματος και Χρίσματος, ο άνθρωπος γίνεται χριστοφόρος και πνευματοφόρος. Χριστοφόρος διότι ενδύεται δια του Βαπτίσματος τον Χριστό στον Οποίο και συσσωματώνεται, και πνευματοφόρος διότι λαμβάνει εν εαυτώ θείας δόξης Πνεύμα Άγιο [20].

Αυτή η θεία δόξα στην οποία ο πιστός μετέχει εν Αγίω Πνεύματι δια του Ιησού Χριστού, είναι η ενιαία δόξα της Αγίας Τριάδος. Στην βάση αυτή κάθε φορά που στην Αγία Γραφή καταγγέλλεται είτε η δόξα του Πατρός, είτε η δόξα του Υιού, η δόξα του Αγίου Πνεύματος, ουσιαστικά καταγγέλλεται το σύνολο της δόξας του Τριαδικού Θεού καθόσον όπου Πατήρ εκεί και Υιός και Πνεύμα, όπου Υιός εκεί και Πατήρ και Πνεύμα, όπου Πνεύμα εκεί και Πατήρ και Υιός. Αυτό διότι η Αγία Τριάδα παραμένει πάντα αμέριστη, αδιαίρετη και ενιαία [21]. Έτσι μέσα από την Αγία Γραφή αποκαλύπτεται στον άνθρωπο η δόξα του Πατρός δια του Υιού ενώ άλλοτε πάλι φανερώνεται η δόξα η δόξα του Πατρός ή του Υιού εν Αγίω Πνεύματι [22]. Ο άνθρωπος μέσα από αυτή τη φανέρωση της θείας δόξας αποκτά γνώση της δόξας του Θεού Πατρός [23], και γίνεται μέτοχος σε αυτήν [24]. Αυτή η δόξα προσφέρεται και εκ του Υιού στον άνθρωπο με μοναδικό τρόπο καθόσον ο Ίδιος ο Χριστός αναφέρει ότι προσφέρει στην ανθρώπινη φύση την ίδια δόξα που ο Ίδιος λαμβάνει εκ του Πατρός με σκοπό οι άνθρωποι να παραμένουν ενωμένοι [25] στο υπόδειγμα της ενότητας της Αγίας Τριάδος [26]. Παράλληλα σε αυτή την δόξα ζώντας οι πιστοί προάγονται διηνεκώς και συνάπτονται προς το Άγιο Πνεύμα, το Πνεύμα της δόξας που αναπαύεται σε κάθε πιστό [27].

Η μετοχή του ανθρώπου στην δόξα του Θεού αποτελεί πορεία στην Θεογνωσία [28]. Μέσα από την μετοχή στις άκτιστες θείες ενέργειες η ανθρώπινη φύση δύναται μυστηριακά να αποκτήσει γνώση Θεού κατ΄ αποκάλυψη [29] στα δεδομένα των δυνατοτήτων του πεπερασμένου ανθρώπινου νου και πάντα στην διάκριση της διαφοράς του κτιστού ανθρώπου και του άκτιστου Θεού [30].

 

Παραπομπές:

1. Ν. Ξεξάκη, Ορθόδοξος Δογματική, Προλεγόμενα εις την Ορθόδοξον Δογματικήν , τ. Α’, Έννοια, Αθήνα 2006, σελ. 87 και εξ..
2. Ν. Ξεξάκη, ο.π., σελ. 118 και εξ.
3. Ν. Ματσούκα, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α’, Εισαγωγή στην θεολογική γνωσιολογίας, Πουρναρά, Θεσ/νίκη, 2000, σελ.28-30.
4. Νίκου Ματσούκα, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β’, Έκθεση της ορθόδοξης πίστης σε αντίπαράθεση με τη δυτική χριστιανοσύνη , Πουρναρά, Θεσ/νίκη 2003, σελ. 46-58.
5. Ν. Ξεξάκη, Ορθόδοξος Δογματική, Προλεγόμενα εις την Ορθόδοξον Δογματικήν , τ. Α’, Έννοια, Αθήνα 2006, σελ. 26-30.
6. Χρυσοστόμου Α. Σταμούλη, Περί Φωτός, Προσωπικές ή φυσικές ενέργειες; Συμβολή στη σύγχρονη περί Αγίας Τριάδος Προβληματική στον Ορθόδοξο χώρο, Λειμών Αμφιλαφής 4, Παλίμψηστον, Θεσ/νίκη 1999, σελ. 33-44.
7. Νικοδήμου Σκρέττα (Αρχιμ.), Η Θεία Ευχαριστία και τα προνόμια της Κυριακής κατά τη διδασκαλία των Κολλυβάδων, Εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσ/νίκη, σελ. 89 και 587-598.
8. Ρωμ.6,11: «ούτω και υμείς λογίζεσθε εαυτούς νεκρούς μεν είναι τη αμαρτία, ζώντας δε τω Θεώ εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.»
9. Χρήστου Βούλγαρη, Η Ενότης της Αποστολικής Εκκλησίας, Ανάλεκτα Βλατάδων 19, Πατριαρχικόν Ίδρυμα Μελετών, Θεσ/νίκη, 1974, σελ. 98-100.
10. Εφ. 1, 17-23: «ίνα ο Θεός του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο πατήρ της δόξης, δώη υμίν πνεύμα σοφίας και αποκαλύψεως εν επιγνώσει αυτού, πεφωτισμένους τους οφθαλμούς της καρδίας υμών εις το ειδέναι υμάς τις εστιν η ελπίς της κλήσεως αυτού, και τις ο πλούτος της δόξης της κληρονομίας αυτού εν τοις αγίοις, και τι το υπερβάλλον μέγεθος της δυνάμεως αυτού εις ημάς τους πιστεύοντας κατά την ενέργειαν του κράτους της ισχύος αυτού, ην ενήργησεν εν τω Χριστώ εγείρας αυτόν εκ νεκρών, και εκάθισεν εν δεξιά αυτού εν τοις επουρανίοις υπεράνω πάσης αρχής και εξουσίας και δυνάμεως και κυριότητος και παντός ονόματος ονομαζομένου ου μόνον εν τω αιώνι τούτω, αλλά και εν τω μέλλοντι· και πάντα υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού, και αυτόν έδωκε κεφαλήν υπέρ πάντα τη εκκλησία, ήτις εστί το σώμα αυτού, το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου.»
11. Ν.Ε.Μηστοπούλου, Θέματα Ορθοδοξου Δογματικής Διδασκαλίας, Πανεπιστημικαί Παραδόσεις Δογματικής, Αθήναι 1983, σελ. 305-312.
12. Κολ. 1,18-22: «και αυτός εστιν η κεφαλή του σώματος, της εκκλησίας· ος εστιν αρχή, πρωτότοκος εκ των νεκρών, ίνα γένηται εν πάσιν αυτός πρωτεύων, ότι εν αυτώ ευδόκησε παν το πλήρωμα κατοικήσαι και δι’ αυτού αποκαταλλάξαι τα πάντα εις αυτόν, ειρηνοποιήσας διά του αίματος του σταυρού αυτού, δι’ αυτού είτε τα επί της γης είτε τα εν τοις ουρανοίς. και υμάς ποτε όντας απηλλοτριωμένους και εχθρούς τη διανοία εν τοις έργοις τοις πονηροίς, νυνί δε αποκατήλλαξεν εν τω σώματι της σαρκός αυτού διά του θανάτου, παραστήσαι υμάς αγίους και αμώμους και ανεγκλήτους κατενώπιον αυτού,»
13. Γαλ. 3,22-27: «αλλά συνέκλεισεν η γραφή τα πάντα υπό αμαρτίαν, ίνα η επαγγελία εκ πίστεως Ιησού Χριστού δοθή τοις πιστεύουσι. Προ δε του ελθείν την πίστιν υπό νόμον εφρουρούμεθα συγκλεκλεισμένοι εις την μέλλουσαν πίστιν αποκαλυφθήναι. ώστε ο νόμος παιδαγωγός ημών γέγονεν εις Χριστόν, ίνα εκ πίστεως δικαιωθώμεν· ελθούσης δε της πίστεως ουκέτι υπό παιδαγωγόν εσμεν. πάντες γαρ υιοί Θεού εστε διά της πίστεως εν Χριστώ Ιησού· όσοι γαρ εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε.»
14. Γρηγορίου Νανζιανζηνού, Λόγος 40ος, Εις το Άγιον Βάπτισμα, P.G. 36, 372A: «Ειπέ (τω διαβόλω) τη σφραγήδι θαρρήσας· Εικών ειμί και αυτός Θεού· της άνω δόξης ούπω δι’ έπαρσιν, ώσπερ συ , καταβέβλημαι· Χριστόν ενδύομαι· Χριστόν μεταπεποίημαι τωβαπτήσματι.».
15. Α’ Πέτρου 4,13-14: «αλλά καθό κοινωνείτε τοις του Χριστού παθήμασι, χαίρετε, ίνα και εν τη αποκαλύψει της δόξης αυτού χαρήτε αγαλλιώμενοι. Ει ονειδίζεσθε εν ονόματι Χριστού, μακάριοι, ότι το της δόξης και δυνάμεως και το του Θεού Πνεύμα εφ’ υμάς αναπαύεται· κατά μεν αυτούς βλασφημείται, κατά δε υμάς δοξάζεται.».
16. Γεωργίου Μεταληνού (πατρός), Εξ’ ύδατος και πνεύματος, Η Θεολογία του αγίου Βαπτίσματος, Σειρά Λογική Λατρεία 13, Το Άγιο Βάπτισμα, Η ένταξή μας στην Εκκλησία του Χριστού,Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2002, σελ. 32.
17. Ιω. Καρμίρη, Το Ορθόδοξο Δόγμα της εν Χριστώ Σωτηρίας, Ανάτυπον εκ του Ορθοδόξου Τύπου, Αθήναι 1983, σελ. 16-23.
18. Μ.Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος 15,36, P.G. 132Β: «δια Πνεύματος Αγίου η εις παράδεισον αποκατάστασις· η εις υιοθεσίαν επάνοδος· η παρρησία του καλείν Πατέρα τον Θεόν, κοινωνόν γενέσθαι της χάριτος του Χριστού, τέκνον φωτός χρηματίζειν, δόξης αϊδίου μετέχειν»
19. Ν.Ε.Μηστοπούλου, Θέματα Ορθοδοξου Δογματικής Διδασκαλίας, Πανεπιστημικαί Παραδόσεις Δογματικής, Αθήναι 1983, σελ. 312-314.
20. Αμφιλοχίου Ράντοβιτς (Ιερομονάχου), Το Μυστήριον της Αγίας Τριάδος κατά τον Γρηγόριον τον Παλαμάν, Ανάλεκτα Βλατάδων (16), Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, Θεσ/νίκη 1973, σελ.29-34.
21. Αμφιλοχίου Ράντοβιτς , ο.π. σελ. 154.
22. Αμφιλοχίου Ράντοβιτς (Ιερομ.), Ο Τριαδολογικός χαρακτήρ της Ορθοδόξου Πνευματολογίας, εν Θεολογικαί Μελέται, Περί Αγίου Πνεύματος, «Σύναξις Ορθοδόξων Θεολόγων» Καινούργιο Λαμίας 18-22 Αυγούστου 1970, Εισηγήσεις, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήναι 1971, σελ. 8 και εξ.
23. Β’Κορ. 4,6: «ότι ο Θεός ο ειπών εκ σκότους φως λάμψαι, ος έλαμψεν εν ταίς καρδίαις ημών προς φωτισμόν της γνώσεως της δόξης του Θεού εν προσώπω Ιησού Χριστού.»
24. Ρωμ. 8,30: «ούς δε προώρισε, τούτους και εκάλεσε, και ούς εκάλεσε, τούτους και εδικαίωσεν, ούς δε εδικαίωσε, τούτους και εδόξασε.»
25. Ιεροθέου Βλάχου, (Αρχ.), Μικρά Είσοδος στην Ορθοδοξη Πνευματικότητα, Σειρά Θεωρία και Πράξη, Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 1992, σελ. 39.
26. Ιω. 17,22: «καγώ την δόξαν ην δέδωκάς μοι δέδωκα αυτοίς, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς εν εσμέν». και Β’Κορ.3,17-18: «ο δε Κύριος το Πνεύμά εστιν· ου δε το Πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία. ημείς δε πάντες ανακεκαλυμμένω προσώπω την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος.»
27. Α’Πετρ. 4,13-14: «αλλά καθό κοινωνείτε τοις του Χριστού παθήμασι, χαίρετε, ίνα και εν τη αποκαλύψει της δόξης αυτού χαρήτε αγαλλιώμενοι. 14 Ει ονειδίζεσθε εν ονόματι Χριστού, μακάριοι, ότι το της δόξης και δυνάμεως και το του Θεού Πνεύμα εφ’ υμάς αναπαύεται· κατά μεν αυτούς βλασφημείται, κατά δε υμάς δοξάζεται.»
28. Χρήστου Γιανναρά, Η Θεολογία της απουσίας και της αγνωσίας του Θεού, Με αναφορές στις αρεοπαγιτικές συγγραφές και στον Martin Heidegger, Αθήνα 1967, σελ. 77-79.
29. Eberhard Jungel (Translated by Horton Harris), The Doctrine of the Trinity, Scottish Academic Press, Edinburg & London, 1976, σελ. 1-29.
30. Σπ. Κυριαζοπούλου, Προλεγόμενα εις την ερώτησιν περί Θεού, δ.δ., Γρηγόρης, Αθήνα, 2000, σελ. 218-220.

Ο βίος της Αγίας Ελισσάβετ Θεοδώροβνας (μέρος 8ο)

0
0

Ανάγνωση του βίου της Αγίας Νεομάρτυρος Ελισσάβετ Θεοδώροβνας, της Μεγάλης Δούκισσας της Ρωσίας. Η μνήμη της τιμάται κάθε χρόνο στις 5/18 Ιουλίου.

Η ηχογράφηση έγινε στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού. Διαβάζει ο Πρωτοσύγκελλος της Ι.Μ. Λεμεσού Αρχιμανδρίτης Ισαάκ.

Σύναξις Νεαπολιτών Αγίων και υποδοχή της εικόνας της Παναγίας Τριχερούσας στη Νεάπολη Θεσ/νίκης

0
0

Με την υποδοχή στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως εικόνας της Παναγίας της Τριχερούσας από την Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους θα λαμπρυνθεί φέτος η καθιερωμένη Σύναξη των τοπικών αγίων της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως: Γεωργίου του Νεαπολίτου, Θεοχάρους του Νεαπολίτου, Αθανασίου του Κουλακιώτου και Ακακίου του Ασβεστοχωρίτου. Την εικόνα θα συνοδεύει ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου Αρχιμανδρίτης Μεθόδιος με τη συμμετοχή κλήρου και λαού.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, το Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018 στις 6 μ.μ. στην είσοδο του Ιερού Ναού θα πραγματοποιηθεί η υποδοχή της Εικόνας και των ιερών Λειψάνων των Αγίων και ακολούθως θα ψαλεί Μέγας Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός.

Την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2018 (7.30 π.μ.) θα τελεστεί Αρχιερατικό Συλλείτουργο και εν συνεχεία θα πραγματοποιηθεί η καθιερωμένη Λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας και των ιερών Λειψάνων στους κεντρικούς δρόμους της Νεάπολης. Θα ακολουθήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις με παραδοσιακά σχήματα.

Τη Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018 και ώρα 7 μ.μ. στο Κέντρο Πολιτισμού Δυτικής Θεσσαλονίκης («Λαζαριστές» – Κ.Θ.Β.Ε., Κολοκοτρώνη 21, Σταυρούπολη) θα παρουσιαστεί η μουσική εκδήλωση «Ειρήνης Ωδές» από τη διεθνούς φήμης Σερβική Χορωδία «Branko» και από τη Γυναικεία Χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως «Αγία Κασσιανή η Υμνογράφος».

Τέλος, καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας θα τελούνται ιερές ακολουθίες.

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων εδώ

Λαχανοντολμάδες με καστανό ρύζι και καπνιστό χοιρινό

0
0

laxanodolmades-me-kastano-rizi-430x575Μια ξεχωριστή εκδοχή των λαχανοντολμάδων, που γίνεται με καστανό ρύζι και καπνιστό χοιρινό για ακόμα πιο νόστιμο αποτέλεσμα. Συνοδεύονται ιδανικά με μια αρωματική σως γιαουρτιού.
Μερίδες:για 60 λαχανοντολμάδες Χρόνος προετοιμασίας:40′ Χρόνος μαγειρέματος:2:30′ Έτοιμο σε:3:10′

ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΠΟ: Ανδρέας Λαγός

Υλικά

Για τους λαχανοντολμάδες

    • 100ml ελαιόλαδο
    • 2 καρότα ψιλοκομμένα
    • 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
    • 2 κλωνάρια σέλερι ψιλοκομμένα
    • 300γρ. ρύζι καστανό
    • 2 κουτ. σούπας πελτέ ντομάτας
    • 1 ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο
    • 2 κουτ. σούπας θυμάρι φρέσκο ψιλοκομμένο
    • 1 λάχανο μεγάλο
    • 800γρ. κιμά μοσχαρίσιο
    • 500γρ. καπνιστή μπριζόλα χοιρινή, ψιλοκομμένη
    • 2 φύλλα δάφνης
    • αλάτι, πιπέρι

Για το γιαούρτι

  • 300γρ. γιαούρτι
  • 4 κουτ. σούπας χυμό πορτοκάλι
  • 2 κουτ. σούπας άνηθο φρέσκο, ψιλοκομμένο
  • 4 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
  • ξύσμα από ½ πορτοκάλι
  • αλάτι, πιπέρι

Διαδικασία

Για τους λαχανοντολμάδες: Ζεσταίνετε το ελαιόλαδο σε μια κατσαρόλα, προσθέτετε τα καρότα, τα κρεμμύδια, το σέλερι και σοτάρετε για λίγα λεπτά, μέχρι να μαραθούν. Προσθέτετε το ρύζι, ανακατεύετε μέχρι να γυαλίσει και στη συνέχεια προσθέτετε μία κουταλιά της σούπας πελτέ ντομάτας, αλάτι, πιπέρι, τον άνηθο, το θυμάρι και 150ml νερό. Χαμηλώνετε τη φωτιά και τα αφήνετε να μαγειρευτούν για 5 λεπτά.

Αποσύρετε από τη φωτιά και αφήνετε τη γέμιση να κρυώσει ελαφρώς. Αδειάζετε το μίγμα ρυζιού σε ένα μεγάλο μπολ, προσθέτετε τον κιμά, την καπνιστή μπριζόλα και ανακατεύετε πολύ καλά.

Κόβετε το κοτσάνι από το λάχανο και στη συνέχεια το ζεματάτε σε μια μεγάλη κατσαρόλα με βραστό νερό, για να μπορούν να ξεχωρίσουν τα φύλλα μεταξύ τους. Απλώνετε τα φύλλα σε μια επιφάνεια και βάζετε γέμιση στο κάτω μέρος του φύλλου. Τυλίγετε, κλείνετε τα πλαϊνά και φτιάχνετε ντολμάδες.

Στρώνετε λίγα φύλλα στον πάτο μιας κατσαρόλας και τοποθετείτε από πάνω καλά στρωμένα τους ντολμάδες. Τελειώνοντας, βάζετε και άλλα φύλλα λάχανου, σκορπάτε τα φύλλα δάφνης και περιχύνετε τον υπόλοιπο πελτέ ντομάτας διαλυμένο με 500ml νερό. Το νερό πρέπει να σκεπάζει τους ντολμάδες.

Σκεπάζετε με ένα πιάτο και μετά με το καπάκι της κατσαρόλας. Αφήνετε τους ντολμάδες να πάρουν βράση και στη συνέχεια χαμηλώνετε τη φωτιά και αφήνετε να μαγειρευτούν για 2 ώρες, μέχρι να γίνουν.

Για το γιαούρτι: Βάζετε όλα τα υλικά σε ένα μπολ, ανακατεύετε και φυλάτε στο ψυγείο, μέχρι να το χρησιμοποιήσετε.

Σερβίρετε τους ντολμάδες σε πιάτα και συνοδεύετε με το αρωματικό γιαούρτι.

Φωτογραφία Αναστασία Αδαμάκη – Food Styling Αντωνία Κατή

Tips

Για κάτι διαφορετικό, μπορείτε να φτιάξετε το φαγητό με ξινολάχανο ή λάχανο τουρσί, αλλά ξαλμυρισμένο για 1 ώρα σε νερό.

Πηγή: olivemagazine.gr

A savior on a daily basis (Saint John of Kronstadt)

0
0

ioan-de-kronstadtSin wears away at people every day, so they need a savior on a daily basis.

This Savior is Jesus Christ. If you call upon Him in living and unshakable faith, He will save you.

» Saint John of Kronstadt

Με άμεσο ή έμμεσο τρόπο (Γέροντας Εφραίμ, Καθηγούμενος Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου)

0
0

Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία διαδραματίζεται μία μυστική, ευγενής, από τα έσω ιεραποστολή διαμέσου του αγιασμού των μελών της. Ο αγιασμός ενός μέλους της μεταδίδει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο αγιότητα και πνευματική προκοπή και στα υπόλοιπα μέλη της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί το σώμα του Χριστού.

Γέροντας Εφραίμ Βατοπαιδινός


Η Ιεραποστολή στην Ουγκάντα, στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»

0
0

Η Αφρική είναι στιγμές και μετά τις αποκωδικοποιείς όταν έχεις λίγο χρόνο με τον εαυτό σου. Να καθίσεις να δεις πόσο μεγάλη δασκάλα είναι η ιεραποστολή και πόσα μαθήματα σου αφήνει.

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»,η παρουσίαση της 7ηςαποστολής στην Ουγκάντα που πραγματοποίησε η Ιερά Μονή Παναγίας ΧρυσοπηγήςΠολυδενδρίου Αττικής, με τίτλο : «Ιεραποστολή: Από χώμα και όνειρα».
Στην εκδήλωση αυτή, εθελοντές της 7ης αποστολής κατέθεσαν τις προσωπικές τους εμπειρίες και μαρτυρίες από την Ουγκάντα, ενώ προβλήθηκε κινηματογραφικό και φωτογραφικό υλικό από την αποστολή.

Στο ξεκίνημα της εκδηλώσεως, ο υπεύθυνος του ιεραποστολικού κλιμακίου και αδελφός της Ιεράς Μονής, Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Παναούσηςαναφέρθηκε στο συνεχιζόμενο θαύμα που επιτελείται εδώ και επτά χρόνια με κέντρο το χωριό Λουγκουζί  και στο Ρουμπάρρε στις ψυχές εκατοντάδων ανθρώπων.
Και μίλησε  για τις στιγμές που έζησαν και φέτος και οι δύο ομάδες της έβδομης αποστολής, που κατέβηκαν εκεί τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.
Επισκέφθηκαν αποστολές μοιράζοντας ιερατικά είδη, νάμα, λιβάνι, εικόνες, ιερατικές στολές κα. Επίσης έκαναν 87 βαπτίσεις στη νότιο Ουγκάντα.
Στο Λουγκουζί έγιναν βαπτίσεις και λειτούργησε ιατρείο. Φιλοξένησαν ένα ιερατικό σεμινάριο που λειτούργησε εκεί, επιμορφώνοντας 55 ιερείς απ’ όλη την Ουγκάντα., ενώ λειτούργησε και φέτος η κατασκήνωση.
Όπως είπε ο π. Εφραίμ, στο άκουσμα τη Αφρικής, στο μυαλό των περισσοτέρων περνάνε εικόνες από την μαύρη ήπειρο, εικόνες ένδειας και φτώχειας.
Αλλά για όσους συμμετέχουν σε αυτό το όνειρο της ιεραποστολής, γιατί περί ονείρου πρόκειται, είναι κάτι πολύ διαφορετικό, εμπειρία πραγματικής ζωής.
«Η Ουγκάντα, είναι μια εγκαταλελειμμένη χώρα. Όμως οι άνθρωποι εκεί είναι πολύ μπροστά σε έναν πρωταθλητισμό αγάπης.
Η Αφρική είναι στιγμές και μετά τις αποκωδικοποιείς όταν έχεις λίγο χρόνο με τον εαυτό σου.
Να καθίσεις να δεις πόσο μεγάλη δασκάλα είναι η ιεραποστολή και πόσα μαθήματα σου αφήνει.»

Στη συνέχεια της εκδήλωσης, κάποιοι από τους εθελοντές, μέσα από προσωπικές μαρτυρίες, μας γνώρισαν την έβδομη αποστολή  και μας έκαναν μετόχους αυτής της μεγάλης χαράς.
Μίλησαν η Αγγελική Δασούλα, η Χριστίνα Σεφερλή, η Σοφία Μαζιώτη, ο Νίκος Χαλιμούρδας, η Βάλια Περνιδάκη, η Ευαγγελίνα Μαζιώτη, η Γεωργία Χαβατζόγλουκαι η Θάλεια Λαμπίδη.
Χαρακτήρισαν την Ουγκάντα μία γέφυρα, από την δική μας πραγματικότητα σε μια άλλη όπου υπάρχουν πολλές δυσκολίες αλλά και ελπίδα.
Οι άνθρωποι ζουν δύσκολα αλλά κάθε μέρα που ξυπνάνε παλεύουν με το χαμόγελο, χωρίς σχέδια και προγραμματισμούς.
«Ζουν στο απόλυτο τίποτα κι έχουν τα πάντα. Ζούνε τόσο ευτυχισμένοι με το τίποτα.
Τα παιδιά εκεί δεν έχουνε τίποτα, δεν έχουνε φαΐ, φάρμακα, παρ’ όλα αυτά δεν είναι άνθρωποι μίζεροι ή πονηροί να προσπαθήσουνε να καταφέρουν να πάρουν κάτι.
Ήταν πρόσχαρα παιδιά και είχαν μάθει να τα μοιράζονται όλα, ακόμη και το ελάχιστο που είχαν.»
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
Την εκδήλωση μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ:

 

Πρόστιμο 150.000€ σε εταιρείες τηλεφωνίας για κλήσεις προώθησης προϊόντων

0
0

«…από την εν λόγω αντιπαραβολή προέκυψε, για τις εταιρείες Wind, Vodafone, OTE και Cosmote μεγάλος αριθμός μη νόμιμων κλήσεων.»

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων της, προχώρησε σε συντονισμένη δράση ελέγχων σε εταιρείες για τις οποίες είχε λάβει μεγάλο αριθμό παραπόνων αναφορικά με μη ζητηθείσες τηλεφωνικές κλήσεις, με σκοπό την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών.

Ειδικότερα, ελέγχθηκε η δραστηριότητα των εταιρειών Wind, Vodafone, OTE και Cosmote με επιτόπιο έλεγχο τόσο στις εγκαταστάσεις των ίδιων των εταιρειών όσο και στις εγκαταστάσεις συνεργαζόμενων με αυτές εταιρειών πραγματοποίησης τηλεφωνικών κλήσεων.

Η Αρχή συνέλεξε πλήρη αρχεία των κλήσεων που διενεργήθηκαν, τα οποία και αντιπαρέβαλε με τα μητρώα του άρθρου 11 του ν. 3471/2006 (μητρώα «opt-out»), που τηρούν οι πάροχοι υπηρεσίας τηλεφωνίας. Από την εν λόγω αντιπαραβολή προέκυψε, για τις εταιρείες Wind, Vodafone, OTE και Cosmote μεγάλος αριθμός μη νόμιμων κλήσεων.

Παράλληλα, η Αρχή εξέτασε τις διαδικασίες που εφαρμόζoυν οι εν λόγω εταιρείες και έκρινε ότι, αν και έχουν βελτιώσει κάποιες από αυτές, δεν εφαρμόζουν στην πράξη κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την πλήρη νομιμότητα της δράσης τους, ενώ είχαν στη διάθεσή τους ικανό χρονικό διάστημα από την έκδοση και κοινοποίηση των Αποφάσεων 66, 65, 63 και 64/2016, αντίστοιχα για κάθε εταιρεία, οι οποίες είχαν πραγματευθεί το ίδιο ζήτημα.

Η Αρχή, για το σύνολο των ανωτέρω παραβάσεων, επέβαλε στην κάθε εταιρεία (Wind, Vodafone, OTE και Cοsmote) πρόστιμο 150.000 ευρώ, το οποίο αποτελεί το μέγιστο δυνατό πρόστιμο σύμφωνα με την προ Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων νομοθεσία, με δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες παραβάσεις ανάγονται στην περίοδο πριν την εφαρμογή του. Οι σχετικές Αποφάσεις (60, 61, 62 και 63/2018) είναι διαθέσιμες στo www.dpa.gr.

 

Πηγή: tecky.eu

 

Ο Ιερομάρτυρας Σεραφείμ θρηνεί το κάψιμο της μονής του από τους Γερμανούς

0
0

 

Ο Γέροντας, π. Βησσαρίων Αγαθωνίτης (1908-1991).

[Διήγηση του Γέροντα, π. Βησσαρίωνα, της Ιεράς Μονής Αγάθωνος]:
Το 1942-1943 οι Γερμανοί έκαψαν τα χωριά της Καρδίτσας.
Όταν έκαψαν το μοναστήρι της Κορώνας [Μονή Υπεραγίας Θεοτόκου, η επονομαζόμενη Κορώνα ή Κρύα Βρύση]  πήγα στους Γερμανούς και διαμαρτυρήθηκα. Έκτοτε δεν πείραξαν τα μοναστήρια.
Στο χωριό Μαγουλίτσα της Καρδίτσας υπηρετούσε ένας πολύ καλός παπάς. Παπουλάκο τον λέγαμε.

Τη μέρα που έκαψαν το μοναστήρι της Κορώνας ο Παπουλάκος αυτός συνάντησε στο δρόμο του χωριού έναν ιερέα…

Τον είδε λυπημένο και τον ρώτησε τι έχει. Ο ιερέας του είπε:
– Σήμερα καίγεται το σπίτι μου.
– Ποιο είναι; τον ρώτησε ο Παπουλάκος.
– Να, εκείνο κει, είπε ο ιερέας και έδειξε το μοναστήρι.
Και αμέσως εξαφανίστηκε…
Ήταν ο Άγιος Σεραφείμ! [Άγιος Σεραφείμ, Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, ο Νέος Ιερομάρτυρας, (†1601). Στο μοναστήρι αυτό είχε γίνει μοναχός].

 

Από το βιβλίο του Δημοσθένη Κ. Λέμα “Γέρων Βησσαρίων, Της Ιεράς Μονής Αγάθωνος, Η άγια ζωή του και το άφθαρτο σκήνωμα”. Έκδοση Εταιρείας Ορθοδόξων Σπουδών.

Ο Αποχαιρετισμός του Μακαριοτάτου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Αναστασίου στην Αίθουσα Τελετών Α.Π.Θ.

Ψάρια στον Φούρνο με Αγριόπρασα

0
0

Υλικά :
1 κιλό ψάρια κατάλληλα για φούρνο (λαβράκια, κολιοί, τσιπούρες κ.λ.π.)
½ κιλό αγριόπρασα
1 φλιτζάνι λάδι
1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
½ κουταλάκι του γλυκού πιπέρι
½ κουταλιά της σούπας ρίγανη
Φέτες ντομάτας
½ κρασοπότηρο λεμόνι

Εκτέλεση:

Αν τα αγριόπρασα είναι λεπτά, τα αφήνουμε ολόκληρα, αλλιώς τα κόβουμε
στα δύο κατά μήκος. Τα πλένουμε και τα απλώνουμε στο ταψί. Καθαρίζουμε
και πλένουμε τα ψάρια. Τα απλώνουμε πάνω στα αγριόπρασα. Πάνω στα
ψάρια απλώνουμε τις φέτες της ντομάτας. Ρίχνουμε αλάτι, πιπέρι, ρίγανη,
λεμόνι και λάδι. Προσθέτουμε νερό (από μια γωνία του ταψιού) τόσο όσο να
μην καλύπτονται οι ντομάτες. Ψήνουμε το φαγητό σε δυνατό φούρνο, ώσπου
να μείνει το λάδι του.

 

Πηγή: monastiriaka.gr

Forgiveness (Elder Ephraim of Arizona)

0
0

ephraim arizona in LJust as we wish for God to love us, to forgive us, to overlook our errors, to watch over us and protect us with His providence, so we should extend the same to other people.

Forgiveness doesn’t require effort, it isn’t difficult. What does it need? It needs humility.

By forgiving another person we’ll be given forgiveness for our own countless sins and we’ll have every right to say to God: ‘What people did to me, I forgave with all my heart and love, in accordance with Your Gospel, and Your Word.

Now I’m asking You to express Your love for me and to forgive me my own sins.

» Elder Ephraim of Arizona

Στην ελληνική κλασική μουσική σκήνη, το όνομα Ανδρέας Ροδουσάκης σημαίνει πάρα πολλά!

0
0

Για όσους ασχολούνται με την ελληνική κλασική μουσική σκήνη, το όνομα Ανδρέας Ροδουσάκης σημαίνει πάρα πολλά! Για τους υπόλοιπους, μια γρήγορη ματιά ΕΔΩ, δηλ. σε ένα μέρος της τεράστιας σε ποιότητα και ποσότητα δισκογραφίας του, νομίζω πως αρκεί για να συνειδητοποιήσουν το πόσο «γνωστός από χρόνια» τους είναι ο εμβληματικός αυτός Έλληνας σολίστ του κοντραμπάσου.
Για εμένα και για τον Νότη Μαυρουδή που είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε επανειλημμένα μαζί του, είναι μεγάλη χαρά και τιμή να φιλοξενούμε στο TaR τη συνέντευξη αυτού του πανάξιου καλλιτέχνη, που με την πληθωρική προσωπικότητα του σημάδεψε, όσο λίγοι σύγχρονοι μουσικοί, την εξέλιξή της νεότερης ελληνικής μουσικής. Νομίζω πως εύστοχα ο Θεοδωράκης τον προσφωνεί «Θεμέλιο της μουσικής μου». Απόντος του μέγα Μάνου, παίρνω επίσης το θάρρος να τον αποκαλέσω για λογαριασμό του «Θεμέλια και Κολώνες» της Μεγάλης του Χατζιδάκι Σχολής.

Αν σήμερα, το σύγχρονο life style επιτάσσει μια ζωή χωρίς πνευματικότητα, συναρτώντας την  κοινωνική καταξίωση με ρηχές υλικές αξίες, όπως ένα γκουρμέ πιάτο, ενός φημισμένου «τηλεαστέρα»-σεφ, μερικές δεκαετίες πριν, εκπρόσωποι μιας άλλης γενιάς, μακρινής τόσο χρονικά, όσο και αξιακά, πρόσφεραν άφθονη πνευματική τροφή. Εκείνες οι τιμημένες γενιές, σε αντίθεση με τις σημερινές, συνέβαλαν στο να γραφτούν ορισμένα από τα σημαντικότερα Κεφάλαια στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Μια τέτοια περίπτωση, συνιστά ο κοντραμπασίστας, Ανδρέας Ροδουσάκης. Μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, (Κ.Ο.Α.) ήδη από το 1958, καθώς και της Ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής,  με τη δεξιοτεχνία του, συνέβαλε τα μέγιστα προς την κατεύθυνση αναβάθμισης της τεχνικής του κοντραμπάσου ως σόλο μουσικού οργάνου και ως σολίστ στη χώρα μας  έδωσε ατομικό ρεσιτάλ κοντραμπάσου. Έχει συνεργαστεί με τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες: Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Κουγιουμτζή, Γιάννη Μαρκόπουλο, Τώνη Μαρούδα, Νότη Μαυρουδή, Σταύρο Ξαρχάκο, Μίμη Πλέσσα, Διονύση Σαββόπουλο και πολύ στενά με τον Μάνο Χατζιδάκι, συμμετέχοντας σε ιστορικές ηχογραφήσεις που άφησαν εποχή. Συνεργάστηκε επίσης με συνθέτες της μουσικής πρωτοπορίας, όπως τον Ακαδημαϊκό Θόδωρο Αντωνίου, αλλά και τους αείμνηστους Γιάννη Χρήστου, Γιώργο Σισιλιάνο, Μιχάλη Αδάμη κ.ά. Ο Ανδρέας Ροδουσάκης, με υποδέχεται με εγκαρδιότητα και αξιοπρόσεκτη σεμνότητα. Δεν περιορίζεται στη διήγηση πτυχών της ζωής και της αξιοσέβαστης καριέρας του. Μέσα από ένα συγκροτημένο λόγο, υπογραμμίζει τα κακώς κείμενα στο χώρο της μουσικής. Επωφελούμενος δε από την-επίσης σημαντική-συνδικαλιστική του εμπειρία, υπερασπίζεται τα δικαιώματα των μουσικών με έκδηλο πνεύμα συναδελφικής αλληλεγγύης. Αγωνιώντας για το μέλλον του κλάδου, διατυπώνει ενδιαφέρουσες προτάσεις τόσο για τα καίρια προβλήματα των μουσικών, όσο και τα αδιέξοδα της μουσικής Παιδείας, αρθρώνοντας ένα λόγο που προσιδιάζει σε «πατρική συμβουλή».

«Εδώ, οι μουσικοί είναι ανίσχυροι! Γι΄ αυτό κάνω την πρόταση να συσταθεί μια Ομοσπονδία Ορχηστρών που σήμερα πλέον θα είναι ισχυρή, γιατί οι Ορχήστρες είναι Κρατικές. Η Κ.Ο.Α., η Κ.Ο.Θ., η Ορχήστρα της Ε.Λ.Σ., είναι μόνιμοι μουσικοί. Αυτά τα τρία μεγάλα συγκροτήματα, μαζί με την Εθνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας, αλλά ενδεχομένως και ορχήστρες των Δήμων, μπορούν να κάνουν έναν κορμό πολύ γερό! Και πίσω από αυτούς, μπορεί να μπει η Federation International Musical η (FIM).»

Τ.Β. Η ενασχόληση με το Κοντραμπάσο δεν ήταν συνήθης την εποχή που ήσασταν μαθητής. Πότε και υπό ποιες συνθήκες αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Εμείς περάσαμε από πολύ δύσκολες φάσεις. Όταν γεννιέσαι το ΄32, φθάνεις στην Κατοχή, περνάς αμέσως μετά εμφυλίους… τέλος πάντων…καταφέραμε να επιβιώσουμε. Ως προς την ενασχόληση με το κοντραμπάσο, συνέβη το εξής: ήταν μια περίοδος που άκουγα μουσική από ένα ραδιοφωνάκι που είχαμε στο σπίτι. Είχε ο πατέρας μου μια κιθάρα και ήθελα να μάθω. Στη γειτονιά μας, διέμενε ένας κιθαριστής από τους “trio guitara”, ονόματι Κεφαλάς Γιώργος. Ήμουν έφηβος, γύρω στα 16, όταν του είπα: «κύριε Γιώργο, μήπως μπορείς να μου μάθεις κιθάρα;» Αλλά με απέτρεψε κατά κάποιο τρόπο. Όμως η γιαγιά μου, η οποία ήταν πολύ ευαίσθητη και με αγαπούσε πολύ, όταν είδε ότι ήθελα να μάθω κιθάρα, μου έδωσε κάποια χρήματα και γράφτηκα στο Ελληνικό Ωδείο, όπου είχα δάσκαλο τον Μιλτιάδη Κουτούγκο, ονομαστό τότε  καθηγητή κιθάρας, ανώτερων θεωρητικών και συνθέτη. Μια προσωπικότητα μαζί με τον Μάριο Βάρβογλη, τον Αντίοχο Ευαγγελάτο, τον Αλέκο Κόντη. Δεν έπαιρνε χρήματα για την σπουδή μου ο ίδιος, απλώς πλήρωνα το ωδείο. Όμως σε 8 μήνες τελείωσαν τα χρήματα… Εν τω μεταξύ, ήμουν και σε μια χορωδία θρησκευτική, η οποία είχε έναν πολύ σπουδαίο χοράρχη, τον Βασίλη Καρποδίνη, ο οποίος μας έκανε χορωδιακά και θεωρία μουσικής. Αυτός όμως ήταν ταυτόχρονα και στη χορωδία του Δήμου Αθηναίων. Κάποια στιγμή μας λέει: «δεν ερχόσαστε από κει να μάθετε κανένα μουσικό όργανο;» Πήγαμε. Ήταν Διευθυντής τότε ένας σπουδαίος αρχιμουσικός ονόματι Σπυρίδων Δουκάκης. Μας κατέταξε για εκμάθηση πνευστών: άλλον για τρομπόνι, άλλον για κλαρινέτο και εμένα για φλάουτο. Καθώς περιεργαζόμουν το χώρο, βλέπω σε μια γωνία ένα κοντραμπάσο. Πάω εκεί με περιέργεια και αρχίζω να παίζω με τις χορδές. Έρχεται όμως ο επιμελητής και μου λέει αυστηρά: «Τι κάνεις εδώ; άκουσε, εδώ υπάρχει δάσκαλος! Άμα θες, έλα να μάθεις!» Τελείωσε, αυτό ήταν! Ξεκίνησα κοντραμπάσο με τον εξαίρετο μουσικό Μάριο Σεμιτέκολο(συνωνυμία με τη Νέλλη Σεμιτέκολο) και δεν το άφησα ποτέ μου.

 

Τ.Β. Γιατί κάνατε και άλλες σπουδές εκτός από μουσικές;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Γιατί ο πατέρας μου, ήθελε να «προχωρήσω στα γράμματα», όπως έλεγε. Επειδή ήμουν καλός στα μαθηματικά πέρασα το 1951 πρώτος στο Μικρό Πολυτεχνείο, από το οποίο αποφοίτησα με άριστα το 1955. Ήμουν όμως αχώριστος με το δοξάρι! Ο συγχωρεμένος ο δάσκαλός μου, Μάριος Σεμιτέκολο, ήταν κορυφαίος Α΄ στην Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) και κορυφαίος Β΄ στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ). Έμενε δε, στη Νέα Χαλκηδόνα.  Αφού τελείωνα τις υποχρεώσεις μου στο Μικρό Πολυτεχνείο, έπαιρνα το Λεωφορείο και πήγαινα να μελετήσω κοντραμπάσο σ’ ένα Υπόγειο που μου είχε παραχωρήσει ο δάσκαλός μου. Η σύζυγός του, η κυρία Βασιλική, που άκουγε τη μελέτη, μου έλεγε: «Ανδρέα παιδί μου τι είναι αυτό το μαρτύριο που ακούω!» Βλέπετε το υπόγειο που μελετούσα ήταν κάτω από την κουζίνα της! Ακούγονται λίγο περίεργα αυτά σήμερα. Αλλά η αγάπη προς το όργανο αυτό ήταν τόσο μεγάλη, που τελειώνοντας το Πολυτεχνείο είχα προχωρήσει πολύ. Εκεί παρουσιάζονται οι πρώτες ευκαιρίες στη σταδιοδρομία μου. Μου έλεγε ο δάσκαλός μου: «με αυτό το όργανο θα γνωρίσεις τον κόσμο ολόκληρο! Και ταξίδια θα κάνεις και χρήματα θα κερδίσεις». Εκείνη την περίοδο είχα μια γνωριμία στη γειτονιά, με έναν πολύ καλό μουσικό, που διακρίθηκε στην ελαφρά μουσική, τον Τίτο Καλλίρη. Ήταν μέλος του μουσικού συγκροτήματος του Μίμη Πλέσσα. Μου λέει μια μέρα: «Ο Πλέσσας, θέλει έναν μουσικό που να παίζει κοντραμπάσο για να συμμετάσχει σε ένα σχήμα που θα παίζει σε κρουαζιερόπλοιο. Πήγαινε να σε ακούσει!» Είχα ένα κοντραμπάσο (1/2) του δασκάλου που μελέταγα σπίτι. Το βάζω στον ώμο και προχωράω βάδην από την οδό Ιοκάστης στον Κολωνό που έμενα, όλη την Αγίου Μελετίου, ώσπου φθάνω στο σπίτι του Πλέσσα, στην πλατεία Αμερικής. Με άκουσε και αμέσως με ενέταξε στο κουαρτέτο του. Με το σχήμα αυτό, παίζαμε σε ένα Κρουαζιερόπλοιο ονόματι «Δελφίνι». Πήγαμε Δαλματικές ακτές, Βενετία, Κρήτη. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαγγελματική γνωριμία, παίζοντας στο ελεύθερο αυτό είδος της μουσικής που ο Πλέσσας είχε φέρει με τόση επιτυχία, τη τζαζ της εποχής εκείνης. Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτό το όργανο θα μου δώσει ευκαιρίες αφενός μεν να παίξω με έναν τόσο καλό μουσικό, αφετέρου να κερδίζω χρήματα. Θεωρώ προνόμιο το ότι βρέθηκα με πολύ σπουδαίους μουσικούς στην ελαφρά και τη λαϊκή μουσική. Τον Δεκέμβριο του΄57, γίνομαι μέλος της Ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου πρώτο κοντραμπάσο ήταν ο δάσκαλός μου. Εκεί απολαμβάνω το απόσταγμα της μουσικής που λέγεται όπερα. Ξεκινάω με Aida, μόνο το Εμβατήριο ν΄ακούσει κανείς. Εν των μεταξύ, μελετώ σκληρά, γιατί το όνειρό μου είναι να γίνω μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Δίνω ακρόαση το ΄58.

Τ.Β. Η απόφαση επαγγελματικής ενασχόλησής σας με τη μουσική πώς έγινε δεκτή από το οικογενειακό σας περιβάλλον;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Η προκατάληψη ήταν πολύ έντονη και ίσως υπάρχει ακόμη. Όμως επειδή τελείωσα τις σπουδές μου, ήμουν εντάξει απέναντι στο καθήκον αυτό. Από κει και μετά, ξεκινώντας την επαγγελματική μου σταδιοδρομία, δυστυχώς έχασα τον πατέρα μου. Δεν νομίζω ότι θα είχε αντίρρηση στην εξέλιξη που είχα. Όμως πέθανε νέος, μόλις 52 ετών, από νεφρική ανεπάρκεια. Ικανοποιήθηκε μεν από την άποψη ότι τελείωσα, αλλά δεν πρόλαβε να με δει σε πλήρη εξέλιξη. Τον Δεκέμβρη του ΄57 μπήκα στην ΕΛΣ και το ΄58,  έγινε η τιμητική πρόσκλησή μου ως εκτάκτου στην Κ.Ο.Α. μετά από ακρόαση. Εκεί έδωσα μαζί με άλλους πέντε, οι οποίοι ήταν του ωδείου Αθηνών. Παρότι δεν ήμουν του Ωδείου Αθηνών, εκτίμησαν την παρουσία μου. Δεν προσέλαβαν όμως κανέναν-πιστεύω για να μην επιλέξουν αποφοίτους άλλου ωδείου. Όμως την επόμενη μέρα, μου στέλνουν ένα γράμμα που έγραφε: «καλείστε να λάβετε μέρος στη δοκιμή της Ορχήστρας». Ήταν το μεγαλύτερο «παράσημο» που μπορεί να πάρει μουσικός! Εκεί μπαίνω στα βαθιά. H K.O.A. ανέκαθεν ήταν μια ορχήστρα που κράταγε τους θεσμούς. Ήταν πολύ σπουδαίοι μουσικοί! Είχαν ένα επίπεδο φοβερό! Όταν έμπαινες εκεί, έμπαινες μέσα σε ένα ναό, που ήταν ο μεγαλύτερος από τους Δωρικούς.  Τον Απρίλιο του ΄59, μπήκα ως μόνιμος στην ΚΟΑ μετά από ακρόαση και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου παντρεύτηκα. Έτσι ήμουν στην Κ.Ο.Α. και στην Ορχήστρα της Ε.Λ.Σ., οπότε συνδυάζονταν τα δυο κορυφαία γεγονότα στη μουσική: η συμφωνική και η όπερα. Όμως η δική μου δραστηριότητα συμπληρωνόταν και από τον τομέα του λαϊκού τραγουδιού. Στο πλαίσιο αυτό, γνωρίζομαι με το Μίκη και γράφουμε τον «Επιτάφιο». Με όλα αυτά, η μητέρα μου είδε τη ζωή μου να βελτιώνεται και έτσι δεν είχα αντιρρήσεις από το οικογενειακό μου περιβάλλον.

Τ.Β. Περίπου σε ποιο έτος έγινε αυτή η πρώτη σας επαγγελματική συνεργασία;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Ήμουν ακόμη φοιτητής στο Πολυτεχνείο, το ΄55 τελείωσα, όταν ήδη από τις αρχές του ΄52 μπαίνω στην πιάτσα και δουλεύω νύχτα με τον συγχωρεμένο τον Τώνη Μαρούδα σε ένα μαγαζί στην Καστέλλα, το Salon Grec. Ήταν ένα πολύ σπουδαίο μαγαζί! Έρχονταν το βράδυ όλοι οι επώνυμοι, η Μελίνα Μερκούρη, ο Αριστοτέλης Ωνάσης και καθόντουσαν από τις 2.00 μέχρι τις 05.00 το πρωί. Η δουλειά όμως σκληρή. Ειδικά με το πιτσικάτο, τα χέρια ήταν πολύ πονεμένα. Αυτό το λέω, γιατί ό κόσμος νομίζει ότι εμείς διασκεδάζαμε. Αργότερα, γνωρίζομαι με τον Γιώργο τον Μουζάκη κάνουμε τον πρώτο δίσκο, αρχίζω δηλαδή και παίζω και στους δίσκους πια. Γνωρίζομαι σιγά σιγά και με τα άλλα τα «μεγαθήρια». Πρώτα από όλους με τον Μίκη Θεοδωράκη, το ΄62 και αμέσως μετά με τον Μάνο Χατζιδάκι.

Τ.Β. Όταν δημιουργούντο αυτά τα έργα, «Επιτάφιος», «Μεγάλος Ερωτικός» κτλ, είχατε επίγνωση ότι γράφονται ορισμένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της ιστορίας του ελληνικού τραγουδιού;

Ανδρέας Ροδουσάκης: είχα επίγνωση ότι συνεργαζόμουνα με πολύ σπουδαίους συνθέτες. Το καταλάβαινες από την ποιότητα και τον τρόπο με τον οποίο μίλαγες μαζί τους. Ιδιαίτερα με τον Μάνο, μιλούσαμε την ίδια γλώσσα. Γνωρίζομαι με το Μίκη, με το Μάνο, αλλά και με τους Γιώργο Μουζάκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Γιάννη Μαρκόπουλο, όπου κάνω όλα του τα πρώτα έργα. Στη συνέχεια, συνεργαζόμαστε με Διονύση Σαββόπουλο, Γιάννη Σπανό, Νότη Μαυρουδή. Επίσης και με πιο λαϊκούς συνθέτες, όπως ο Μπάμπης Μπακάλης, ο Σταύρος Κουγιουμτζής. Με φωνάζει η Κολούμπια για συνεργασίες. Μετά ξεκινώ με Αλέκο Πατσιφά σε τραγούδια με την Αρλέτα, την Καίτη Χωματά, το νέο κύμα γενικότερα. Έχω δίσκους με αφιερώσεις από τον Μάνο, τον Μίκη, τον Μαρκόπουλο.

Όμως πάντοτε προτεραιότητα ήταν η Κ.Ο.Α. και η Ε.Λ.Σ. Μέσα σε όλα αυτά, γίνομαι απαραίτητος και στο συνδικαλιστικό κομμάτι. Βρίσκω έναν αδρανή Σύλλογο στην Κ.Ο.Α. και τον ενεργοποιώ. Στην Ε.Λ.Σ. δεν υπάρχει Σύλλογος και τον συγκροτούμε μαζί με άλλους συναδέλφους. Επίσης συνεργάζομαι με το Εθνικό Θέατρο, εμφανιζόμαστε και στην Επίδαυρο. Εκεί ερμηνεύουμε Μαρκόπουλο και άλλους συνθέτες, πίσω από τα σκηνικά, ζωντανά καταρχήν, δεν υπάρχει ακόμη ηχογράφηση. Λίγο αργότερα, έρχεται και η ηχογράφηση. Όλοι έχουν αφιερώσει σε μένα ειλικρινείς αφιερώσεις με αγάπη και εκτίμηση και αυτό είναι που με κράτησε λιγάκι να πω: «Δόξα τω Θεώ, κάτι έκανα». Μερίδα κοινού που μας έβλεπε στην Κρατική και στην Λυρική, μας σταματάει ακόμη και σήμερα και μας λέει: «σε θυμάμαι που έπαιζες τότε…» Εντούτοις, τα έργα που γράψαμε με τους Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μαρκόπουλο, Ξαρχάκο, μας έφεραν πολύ πιο μπροστά στον κόσμο. Και όλα αυτά επιμηκύνουν τη γκάμα των συνθετών με τους οποίους συνεργάζομαι και προστίθενται και όσοι έγραψαν για θέατρο και αρχαία τραγωδία. Μέσα σε αυτούς, έρχονται οι Γιάννης Χρήστου, Θόδωρος Αντωνίου, Γιώργος Σισιλιάνος, Μιχάλης Αδάμης. Μπαίνει στη ζωή μου και η σύγχρονη μουσική, την οποία βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Τ.Β. Σας εκφράζει η σύγχρονη μουσική;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Έχω παίξει Χρήστου, έργα όπως το «Πράξη για 12», «Η κυρία με τη Στρυχνίνη», τη μουσική που έχει γράψει για το έργο «Βάτραχοι» και «Πέρσες», σε σκηνοθεσία του Κουν. Μάλιστα, ο συγχωρεμένος ο Μίμης ο Κουγιουμτζής, έχει τραβήξει ταινία την ώρα που διευθύνει ο Γιάννης Χρήστου το μικρό σύνολο που γράφουν για τους «Πέρσες». Ο Θόδωρος Αντωνίου μας ωθεί σε αυτά. Γνωρίζομαι με τον Στέφανο Βασιλειάδη, παίζω το «Εν Πυρί», ένα έργο που έγραψε για κοντραμπάσο και μαγνητοταινία. Το παίζω και σε αρκετές ακόμη εκτελέσεις. Μέχρι και σε χορόδραμα το παρουσιάσαμε στην αίθουσα του Κολλεγίου.

Τ.Β. Νομίζετε ότι όλες αυτές οι συνεργασίες, σας επηρέασαν ως σολίστ και ευρύτερα ως προσωπικότητα;

Ανδρέας Ροδουσάκης: ‘Οπως, τηρουμένων των αναλογιών, με ένα πιάνο πρέπει να παίξεις Μπαχ, Χατζιδάκι, Σούμπερτ κ.ά. και να παίξεις για όλους το ίδιο καλά, έτσι και εγώ σε κάθε περίπτωση ήμουν δοσμένος στον άνθρωπο και το είδος, που είχα κληθεί να υπηρετήσω. Δεν με επηρέασε κάποιος ιδιαίτερα. Με συνεπήρε πιο πολύ η συνεργασία με τον Χατζιδάκι. Ήμουν κατά κάποιο τρόπο αποκλειστικά συνεργάτης του. Επίσης με τον Ξαρχάκο, κάναμε καταπληκτικές συναυλίες, όπως μια σπουδαία περιοδεία στην Ευρώπη με την Αγνή Μπάλτσα «Τα τραγούδια της πατρίδας μου», χάλασε κόσμο! Πήγαμε στη Βιέννη, παντού πήγαμε! Επίσης, με τον Μαρκόπουλο κάναμε πολύ ωραίες συναυλίες, πήγαμε Βρυξέλες. Ο Θεοδωράκης, έκανε πολλές συναυλίες εκτός Ελλάδος, τις οποίες εγώ δεν μπορούσα να ακολουθήσω. Εντούτοις, έπαιξα ένα κονσερτίνο για κοντραμπάσο και Ορχήστρα, με τη Μικρή Ορχήστρα Αθηνών, (Μ.Ο.Α) το 1963. Διηύθυνε ο Μίκης Θεοδωράκης. Κάτι ακόμη που επιχείρησα καλά, ήταν ένα ρεσιτάλ, το οποίο έδωσα στη νέα αίθουσα του Ινστιτούτου Γκαίτε το 1982. Επί δεκαετίες δεν είχε ξαναγίνει ρεσιτάλ κοντραμπάσου! Αντιθέτως, σήμερα το κοντραμπάσο και ως σόλο όργανο έχει προοδεύσει πάρα πολύ.

Σκίτσο της Έλλης Σολομωνίδου που απεικονίζει την σύμπραξη, ως σολίστ, του Ανδρέα Ροδουσάκη με τη ΜΟΑ, με μαέστρο τον Μίκη Θεοδωράκη

Τ.Β. Πώς ξεκίνησε η συνεργασία με τον Μάνο Χατζιδάκι;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Γνωριστήκαμε το 1962 όταν αρρώστησε ένας εξαιρετικός συνάδελφος, ο Κώστας ο Σεϊτανίδης, που είχε γράψει και ελαφρά τραγούδια. Ήταν κοντραμπασίστας στην Ελαφρά Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας. Έτσι καλέσανε εμένα. Ηχογραφούσε τότε ο Μάνος ένα έργο που λεγόταν: «Ο Λέων της Σπάρτης». Και από τότε συνεχίσαμε μαζί και γράψαμε όλα αυτά τα έργα. Στην περίπτωση του «Μεγάλου Ερωτικού» δε, την ώρα που το γράφαμε, λέγαμε στο Μάνο το αντίθετο από αυτό που νομίζει κανείς: «Μάνο τι έργα είναι αυτά;» «Ποιος θα τα τραγουδήσει;» Είχαμε συνηθίσει το είδος εκείνο, το οποίο ήταν πιο εύκολο που γράφαμε τότε, «μυθολογία», «15 Εσπερινοί» όλα τα άλλα, ήταν πιο εύκολα. Ο «Μεγάλος Ερωτικός» διέφερε από τα υπόλοιπα. Δεν είχαμε καταλάβει ακόμη ότι είχαμε πραγματικά αυτό το μεγαλειώδες και πολύ σοβαρό έργο να υπηρετήσουμε, το οποίο βέβαια παίχτηκε και με πολύ καλούς μουσικούς και ζήσαμε πολύ ωραίες στιγμές.

Ηχογραφώντας τον «Μεγάλο Ερωτικό»: σε πρώτο πλάνο Μ. Χατζιδάκις, Φ. Νταντωνάκη, Α. Ροδουσάκης

Στιγμιότυπο από την ηχοληψία των «15 Εσπερινών»
(Αλίκη Κρίθαρη (άρπα), Γεράσιμος Μηλιαρέσης (κιθ.) Δημήτρης Φάμπας (κιθ.) Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο) και Μάνος Χατζιδάκις (πιάνο))

Τώρα παίχτηκε προ ημερών, στην εναλλακτική αίθουσα της Ε.Λ.Σ. Έγιναν τέσσερις συναυλίες με αυτό το έργο. Είχα παραστεί σε όλες τις πρόβες, γιατί πλέον ήμουν ο μόνος εκ των επιζώντων, μαζί με την Αλίκη Κρίθαρη στην άρπα, μόνο οι δυο μας έχουμε επιζήσει από τότε. Είναι δυο πολύ σπουδαίες κορυφές αυτά τα δυο έργα: «Οι 15 Εσπερινοί» και «Ο Μεγάλος Ερωτικός».

Τ.Β. Kατά τη διάρκεια των διαφόρων ηχογραφήσεων, οι μουσικοί ήρθατε πότε κατά κάποιο τρόπο σε σύγκρουση με τον Μάνο Χατζιδάκι;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Για μουσικά ζητήματα όχι. Αλλά o Mάνος δεν ήθελε να μιλάμε την ώρα της δουλειάς για οικονομικά θέματα. Εγώ λόγω του ότι είχα Θετική Παιδεία, ασχολούμουν με οργανωτικά και οικονομικά ζητήματα. Επειδή ήμουν αναμεμειγμένος στα συνδικαλιστικά, με παρακίνησαν οι μουσικοί σε μια από τις ηχογραφήσεις και μου είπαν: «μίλησε με το Μάνο, πώς θα πληρωθούμε με την ώρα ή με το κομμάτι;» Διέπραξα λοιπόν το σφάλμα να τον ρωτήσω σχετικά την ώρα της ηχογράφησης. Ο Μάνος πυρ και μανία! Ακόμη και ο Κώστας ο Γρηγορέας θυμάται το επεισόδιο, ήταν και αυτός στην συγκεκριμένη ηχογράφηση. Βέβαια, δεν το επανέλαβα το λάθος αυτό. Αλλά και με όλους τους άλλους συνθέτες που δούλεψα, δεν είχα κανένα παράπονο από κανέναν. Να μην με αδικήσει κάποιος δεν θυμάμαι όλα τα ονόματα.

Ο Σαββόπουλος, σε μια συνεργασία που κάναμε, τη «Ρεζέρβα», έγραψε ένα κομμάτι που λέγεται: «O Πολιτευτής». Με έβαλε να παίξω ένα ταξίμι ως εισαγωγή στο κομμάτι. Αφού τελειώσαμε το δίσκο, λέει: «Παιδιά έχω γράψει ένα τραγούδι με τα ονόματα των μουσικών. Θέλετε να έρθουμε να το γράψουμε;» Το τραγούδι, το οποίο έγινε επιτυχία μεγάλη, σ΄ ένα σημείο λέει: «ηλεκτρικό κοντραμπάσο ο Τσεσμελής και κοντραμπάσο με δοξάρι ο Ροδουσάκης ο πολύς!» Από τότε κάθε φορά που έλεγα το επώνυμό μου, με αποκαλούσαν: «ο Ροδουσάκης ο πολύς!» Aκόμη και σε ένα Δικαστήριο που είχα πάει για μάρτυρας, μου λέει η Πρόεδρος: «Ροδουσάκης; o Πολύς;»

«O Πολιτευτής», με το «ταξίμι» του Ανδρέα Ροδουσάκη ως εισαγωγή

Τ.Β. Σε μια συνέντευξή σας ασκείτε κριτική στην ποιότητα του σύγχρονου ελαφρού τραγουδιού και τους στίχους, λέγοντας ότι δίνουν στα τραγούδια ένα «στοιχείο επιδερμικό», το οποίο «δεν εμπνέει πολιτισμό». Για ποιους λόγους υποβαθμίστηκε το Ελληνικό τραγούδι;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Εμείς όταν μπαίναμε στο στούντιο, είμασταν μια ομάδα ανθρώπων που ακούγαμε ο ένας τον άλλο. Η παρουσία του συνθέτη ενέπνεε τους εκτελεστές. Αυτό έπαιζε μεγάλο ρόλο στο αποτέλεσμα. Σήμερα οι περισσότεροι γράφουν ακούγοντας επί μέρους τμήματα και εντάσσουν το μέρος που τους αναλογεί στην ηχογράφηση. Όλο αυτό γίνεται απρόσωπο και ψυχρό. Εμείς ηχογραφούσαμε όλοι μαζί ακόμη και για κινηματογράφο. Έχω ηχογραφήσει μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον συγχωρεμένο τον Μιχάλη Κακογιάννη, τη μουσική του Θεοδωράκη για το έργο: «Τα ψάρια βγήκαν στη στεριά». Ήταν μέσα και ο Μίκης και κάναμε μουσική όλοι μαζί βλέποντας την εικόνα σε λούπες. Θυμάμαι τον Κακογιάννη, ο οποίος ερχόταν κοντά και συζητούσαμε για την ερμηνεία. Αντιθέτως, σήμερα η εξέλιξη της τεχνολογίας σε πολλά πράγματα έβγαλε τον ανθρώπινο παράγοντα από τη μέση. Ακούγοντας ένα οποιοδήποτε τραγούδι, υπάρχει ένας ρυθμός, μια ηλεκτρονική παρουσία, η οποία είναι αδυσώπητη. Δεν αφήνει ούτε στιγμή να αισθανθεί ο άνθρωπος κάτι βαθύτερο, να αφουγκραστεί την πνευματικότητα που τυχόν υποκρύπτει ο στίχος και η μουσική. Είδα ανθρώπους να συνθέτουν μπροστά σε ένα κομπιούτερ. Είναι τόσο εύκολο να το κάνεις, ώστε οποιοσδήποτε μπορεί να δώσει μια σύνθεση, με ένα στοιχείο είτε ρυθμικό, είτε μελωδικό, που μπορεί να προέκυψε και τυχαία! Με αυτό τον τρόπο, κάποιος δημιουργεί ένα τραγούδι και ίσως αισθάνεται «φθασμένος». Αυτή η τεχνολογία νομίζω ότι κατέβασε την ποιότητα στη σύνθεση.

«Τέλος δεν έχει το τραγούδι»: Ένα άλμπουμ του 1982, χαρακτηριστικό δείγμα ποιοτικής ηχογράφησης της εποχής, όπου οι συντελεστές ηχογράφησαν ταυτοχρόνως στο στούντιο, ως μουσικό σύνολο.

Τ.Β. Με την πνευματικότητα που σας διακρίνει, έχετε εκφράσει το θαυμασμό σας για τη Βυζαντινή μουσική. Διαφωνείτε με τυχόν προσπάθειες εξευρωπαϊσμού της;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Το κοντραμπάσο και όλα τα έγχορδα όργανα, μη έχοντας τα τάστα, έχουμε τη δυνατότητα να παίζουμε και υποδιαιρέσεις του τόνου. Έτσι θα μπορούσαμε να αποδίδουμε τη Βυζαντινή μελωδία ακριβώς όπως η φωνή θέλει να την εκφράσει. Όταν πηγαίνω στο Άγιο Όρος, θέλω να απολαμβάνω το Βυζαντινό Μέλος και όχι τη Δυτική μουσική. Εκεί, δεν «περνάει» ούτε ένα διάστημα «τρίτης μικρής». Θέλει ισοκράτημα. Αυτή η θαυμάσια ψαλτική που σε συγκινεί αφάνταστα. Υπήρξαν συνθέτες που προσπαθήσαν να εντάξουν στη Βυζαντινή όργανα δυτικής μουσικής. Ένας από αυτούς, ήταν ένας αξιολογότατος ιεροψάλτης, ονόματι Σωκράτης Βενάρδος. Έγραψε πάρα πολλούς δίσκους. Μάλιστα, ένα από τα έργα του έχει μείνει από τα πολύ σπουδαία, έγραψε για τον Κοσμά τον Αιτωλό μια τέτοια Ραψωδία, Βυζαντινή. Αλλά κατά τη γνώμη μου, δεν χωράνε δυο πράγματα τόσο διαφορετικά στο ίδιο καλούπι. Έγινε μια προσπάθεια, η οποία είχε αποτελέσματα, αλλά όχι Βυζαντινά. Το Βυζαντινό κομμάτι παραμένει πάντοτε αυτούσιο. Η δική μου συμβουλή είναι να μην γίνεται τέτοια προσπάθεια, γιατί αλλοιώνει και το είδος, που είναι ξεχωριστό και υπέροχο.

Τ.Β. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι κυριότερες μεταρρυθμίσεις που κρίνονται απαραίτητες προς την κατεύθυνση αναβάθμισης της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Ειδικά στο θέμα των εκτελεστών μουσικών, οι σπουδές μας είναι αδιαβάθμιτες. Είναι η μεγαλύτερη αδικία που έχει γίνει σε κλάδο! Γιατί όπως ξέρετε, απαιτούνται τουλάχιστον 7 έως 12 χρόνια σπουδών για να πει κάποιος ότι έγινε ολοκληρωμένος μουσικός. Ειδικά δε, για το πιάνο και το βιολί, τα χρόνια σπουδών είναι ανάλογα με των ιατρών!. Όταν λοιπόν μια σπουδή έχει τόσο μεγάλες απαιτήσεις, είναι δυνατόν να μένει αδιαβάθμιτη; Στο παρελθόν, έγινε μια προσπάθεια να υπάρξει διαβάθμιση για τα πτυχία και τα διπλώματα. Επί Υπουργίας Ανδρέα Ανδριανόπουλου, είχαμε κάνει ένα σχέδιο νόμου. Αλλά τορπιλίστηκε. Δυστυχώς. Δεν έγινε κάτι και δεν βλέπω να γίνεται, γιατί δεν το παρακολουθεί κανείς. Δυστυχώς δεν ιδρύθηκε ούτε η λεγόμενη μουσική Ακαδημία. Θα χρειαζόταν αυτό το Ανώτατο ίδρυμα, το οποίο θα έφερνε εξαιρετικά αποτελέσματα, γιατί έχουμε πάρα πολύ καλούς μουσικούς. Γι΄αυτό, οι ταγοί του επαγγέλματος Μαέστροι, Ακαδημαϊκοί κ.ά., θα έπρεπε να προωθήσουν το όραμα της μουσικής Ακαδημίας.

Ανδρέας Ροδουσάκης και Μάνος Χατζιδάκις, μαζί με τον κλαρινετίστα Νίκο Γκίνο, επίσης στενό συνεργάτη του συνθέτη.

Τ.Β. Λόγω της ιδιότητάς σας ως τέως προέδρου της Κ.Ο.Α. έχετε να αναφέρετε συνεργασίες που ήταν σημαντικές στο πλαίσιο αυτό;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Ο Χατζιδάκις ήταν διευθυντής της Κ.Ο.Α. Τον πρώτο χρόνο λειτούργησε θαυμάσια, γινόντουσαν τα πάντα με πολύ ωραίο ρυθμό. Αλλά κάποια στιγμή, ο τότε πρόεδρος του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, ονόματι Ευάγγελος Κατσάμπας, πήρε αρνητική θέση απέναντι στην ορχήστρα διεκδικώντας κάποια αιτήματα. Εγώ ήμουν τότε Πρόεδρος των μουσικών της Κ.Ο.Α. και συντάχθηκα με τις διεκδικήσεις του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου. Έτσι ήρθα σε ρήξη με το Μάνο και βρεθήκαμε για πρώτη φορά σε απόσταση. Περάσαν δυο χρόνια με αυτή τη διελκυστίνδα, με δημοσιεύματα εκατέρωθεν και αιχμηρές τοποθετήσεις του Μάνου από το Τρίτο Πρόγραμμα, του οποίου ήταν Διευθυντής. Αλλά μόλις παραιτείται από Διευθυντής της ΚΟΑ, την επομένη μέρα με παίρνουν τηλέφωνο να πάμε για ηχογράφηση! Συνεχίστηκε η συνεργασία μας μέχρι το τέλος σα να μην είχε συμβεί τίποτα! Δυστυχώς έφυγε σχετικά νωρίς. Μακάρι να ζούσε ακόμη! Η περίοδος της απόστασης με το Μάνο, ήταν πολύ δύσκολη για μένα. Μου στοίχησε πολύ το ότι δεν έπαιξα σε μερικά έργα του, όχι οικονομικά, αλλά επί της ουσίας.

Τ.Β. H K.O.A. τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ένα πρωτοφανές «άνοιγμα στην κοινωνία» και προσπαθεί να μυήσει στη λεγόμενη κλασική μουσική ένα ευρύτερο κοινό, το οποίο δεν έχει γαλουχηθεί με συμφωνική μουσική και μουσική δωματίου. Πώς κρίνετε αυτή την πρωτοβουλία;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Νομίζω ότι τελευταίο δείγμα ήταν αυτό που έγινε προσφάτως με τους Scorpions. Αυτό μπορεί να είναι το πιο extreme Δεν είμαι και δεν υπήρξα ποτέ αντίθετος σε κάθε τι προοδευτικό. Ένας από τους λόγους που η Κ.Ο.Α. δεν είχε πολύ ευρύ κοινό, είναι ότι αλλάζαμε κάθε τόσο στέγη. Ορφέα, Ρεξ, Παλλάς. Ήταν ένα ασταθές κλίμα για την Ορχήστρα. Θα μου πείτε η στέγαση παίζει ρόλο; Νομίζω ναι. Γιατί όταν έγινε το Μέγαρο Μουσικής, η Κ.Ο.Α. βρήκε ένα καταφύγιο κάπως πιο σταθερό και τα δεδομένα άρχισαν να μεταβάλλονται προς το καλύτερο. Βεβαίως, παίζει ρόλο και η προσωπικότητα του εκάστοτε Διευθυντή Ορχήστρας. Οι Διευθυντές έχουν την τάση να κάνουν νεοτερισμούς. Όμως ο τρόπος που γίνονται, πρέπει να μην υποτιμά και να μην υποβαθμίζει το κυρίως έργο που έχει η συμφωνική ορχήστρα. Σε όλα τα κράτη που έχουν ανεπτυγμένη την κλασική μουσική, το κλασικό κομμάτι κυριαρχεί στις εκδηλώσεις. Μεγάλες ορχήστρες μπορεί να χρειάζονται οικονομική ενίσχυση με μια δραστηριότητα πιο κοντά στον κόσμο. Σε μας οι Κρατικές Ορχήστρες είναι επιδοτούμενες από το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι άλλοι που αγωνίζονται για να έχουν εισπρακτικά οφέλη, κάνουν παραχωρήσεις. Μπορεί να παίζουν ακόμη και ποπ μουσική! Συμφωνώ με τη διεύρυνση του ρεπερτορίου, φθάνει να μην εξασθενεί το κυρίως έργο της ορχήστρας.

Τ.Β. Θα θέλατε να διηγηθείτε κάποια δύσκολη στιγμή της καριέρας σας;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Όταν ήταν διευθυντής στο Τρίτο Πρόγραμμα ο αείμνηστος Γιώργος Τσαγκάρης,-πολύ σπουδαίο παιδί, με τα οράματά του, είχε φέρει πάρα πολύ μπροστά το Τρίτο Πρόγραμμα και δυστυχώς έφυγε νωρίς-έκανε ένα αφιέρωμα στους Έλληνες Μουσικούς Ερμηνευτές και μου ζήτησε να παίξω έργα από τη φιλολογία του κοντραμπάσου. Θυμήθηκα μια σύνθεση του κοντραμπασίστα John Walton, η οποία λέγεται «Seven Sonorities» (7 ηχοχρώματα) και είναι γραμμένο για 3 κοντραμπάσα.  Ήμουν ενθουσιασμένος με την ιδέα να κάνω την τριπλή εγγραφή. Μπαίνω στο στούντιο, έχοντας μεγάλη πείρα στην ηχογράφηση. Λέω στον Γιώργο Τσαγκάρη: «σε δυο μέρες θα έχω τελειώσει». Γράφω την πρώτη φωνή και πάω να γράψω τη δεύτερη και δεν μου κόλλαγε! Πάω να περάσω την τρίτη φωνή εκεί να δείτε… Κάνω μια σύντομη παρένθεση, για να εξηγήσω ότι το κοντραμπάσο έχει μια απόσταση ημιτονίου από το πρώτο δάκτυλο μέχρι το δεύτερο, περίπου 2,5 εκατοστά. Αν δεν πατήσεις σωστά, υπάρχει μια ανεπαίσθητη ηχητική αλλοίωση. Όταν παίζεις μια φωνή, αυτό δεν γίνεται αντιληπτό. Όταν όμως πρέπει απάνω σε αυτή, να γράψεις  δεύτερη φωνή, πρέπει να κάνεις την ίδια «παρατυπία», ώστε όσο διάστημα λείπει από την πρώτη φωνή, αντιστοίχως να  λείπει και από τη δεύτερη κοκ Έτσι χρειάστηκα και δεύτερη εβδομάδα για να μπορέσω να έχω αποτέλεσμα! Χρόνια αργότερα, άκουσα μέσω του youtube τρείς διαφορετικές εκτελέσεις αυτού του έργου και διαπίστωσα ότι μερικά από αυτά που έπαιξα είναι πολύ καλά. Από τα 7 έργα που είχα ερμηνεύσει τότε, επέλεξα 3 που θεώρησα ως πιο ενδιαφέροντα, για να παρουσιαστούν στο διαδικτυακό περιοδικό www.tar.gr.

Ο Ανδρέας Ροδουσάκης ερμηνεύει τρία μέρη από τα «Seven Sonorities για τρία κοντραμπάσα του John Walton». Από την εκπομπή της ΕΡΤ Έλληνες Μουσικοί Ερμηνευτές, σε σκηνοθεσία Κωστή Ζώη.

Τ.Β. Πώς κρίνετε το επίπεδο των νέων μουσικών; Πιστεύετε ότι βαίνει αυξανόμενο ή μειούμενο εν συγκρίσει με τη δική σας εποχή;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Βαίνει αυξανόμενο. Tα σημερινά παιδιά είναι καταπληκτικοί κοντραμπασίστες. Έχουν σπουδάσει και στο εξωτερικό, έχουν κάνει σεμινάρια, συναυλίες, έχουν επαφές με άλλους μουσικούς, αποκόμισαν πολλαπλά οφέλη από τη διεθνή εμπειρία. Όσοι επιστρέφουν στην Ελλάδα, έρχονται έχοντας κάνει πολύ ωραία προετοιμασία. Τα νέα παιδιά είναι πιο εξελιγμένα από τη δική μας γενιά. Τα παιδιά παίζουν με πιο μεγάλη άνεση, διότι η τεχνική του οργάνου έχει προοδεύσει πάρα πολύ. Εμείς δεν αξιωθήκαμε να πάμε στο εξωτερικό, αλλά, παρόλα αυτά, βρήκαμε τρόπους να έχουμε επαφή με τον έξω κόσμο. Εγώ ως τότε πρόεδρος των μουσικών στην Κ.Ο.Α., όταν ξεκίνησε το Φεστιβάλ Αθηνών, σε συνεννόηση με τον τότε επικεφαλής Διευθυντή, είχα πετύχει να διαθέτουν στην ΚΟΑ 20 προσκλήσεις σε κάθε εμφάνιση που έκανε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ορχήστρα. Εκεί ρωτούσαμε τους άλλους μουσικούς ό,τι απορίες είχαμε, είτε αυτές αφορούσαν μουσική, είτε πρακτικά θέματα, όπως τι χορδές παίρνουν, τι ρετσίνα βάζουν στο δοξάρι κτλ. Γνωρίστηκα με πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους και μάλιστα ακόμη έχω φιλίες δεκαετιών!

Τ.Β. Άρα είναι καλύτεροι εν συγκρίσει με τη δική σας γενιά;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Εμείς είχαμε λιγότερες ευκαιρίες. Θυμάμαι, ήμουν ανήσυχο πνεύμα. Το ΄78 είχα πάει με τη γυναίκα μου στο Λονδίνο. Συμπτωματικά, διαβάζω σε μια εφημερίδα ότι γίνεται μια competition και workshop σ΄ ένα νησί έξω από το Λονδίνο, το Isle of Man και ότι παίζουν κοντραμπάσο τα μεγαλύτερα «ιερά τέρατα» της Ευρώπης. Αφήνω την οικογένεια, που κάναμε διακοπές στο Λονδίνο, παίρνω ένα αεροπλάνο, χωρίς να ξέρω ακριβώς που πηγαίνω. Λίγη ώρα αργότερα, βρίσκομαι μπροστά σε κορυφαίους της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, της Πράγας! Τους βλέπω να παίζουν, να μιλάνε. Όταν επιστρέψαμε στην Ελλάδα, κάλεσα στο σπίτι τους συναδέλφους να δουν (από μια βιντεοκασσέτα που εξασφάλισα με οικονομική δυσκολία, γιατί είχα περιορισμένο συνάλλαγμα) και να διδαχθούν πώς ερμηνεύουν οι κορυφαίοι κοντραμπασίστες της Ευρώπης. Μετά από 4 χρόνια, το ΄82, με έστειλε στο ίδιο Φεστιβάλ το Υπουργείο Πολιτισμού, ως εκπρόσωπο της Ελλάδας, ύστερα από σχετική πρόκληση των οργανωτών.

Τ.Β. Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο που επιθυμεί να σταδιοδρομήσει ως σολίστ κοντραμπάσου;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Να αγαπάει το μουσικό όργανο που καλείται να υπηρετήσει, να ταυτίζεται με αυτό. Το πάθος για το μουσικό όργανο της επιλογής καθενός, είναι η κινητήριος δύναμη για να διακριθεί. Αλλά προπαντός μελέτη! Γιατί η επαφή αυτή, σου δίνει τη δυνατότητα να είσαι καλός στη δουλειά σου. Οι άλλοι νομίζουν ότι όταν παίζουμε, αυτό μας προάγει. Μόνο η μελέτη μας πάει μπροστά!

Τ.Β. Θα θέλατε να συμπληρώσετε κάτι και δεν σας έδωσα την ευκαιρία;

Ανδρέας Ροδουσάκης: Δεν προωθούνται τα δίκαια αιτήματα των μουσικών, γιατί έχουν περιοριστεί σε μικρές πρωτοβάθμιες συλλογικότητες. Θυμάμαι, είχαμε κάνει μια απεργία με την Κ.Ο.Α. επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο συγχωρεμένος ο Τάτσης Αποστολίδης ως εξάρχων και εγώ ως Πρόεδρος του Συλλόγου, ζητήσαμε ακρόαση από τον Πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Συντάξαμε ένα κείμενο και μας δέχθηκε. Αλλά τ΄ ακούσαμε χύμα! «Γυρίστε στη δουλειά σας και θα δω τι μπορώ να κάνω! Αλλιώς θα με έχετε απέναντι!» Και όντως λύσαμε την απεργία μετά. Πάντοτε η Ορχήστρα είχε ανάγκες, όχι μόνο οικονομικές, αλλά και θεσμικές. (Προσλήψεις μουσικών, το θέμα των φράκων, γιατί πληρώναμε τις στολές μας μόνοι μας κτλ). Σε ό,τι αφορά τις αμοιβές, παίρναμε στην Κ.Ο.Α. μισά, στην Ε.Λ.Σ. άλλα μισά, για να έχουμε ένα μισθό Σήμερα, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχει Σύλλογος στην Κ.Ο.Α. και στην Ορχήστρα της Ε.Λ.Σ., αλλά ασχολούνται με περιστασιακά θέματα. Δεν έχουν μια Δευτεροβάθμια Ένωση. Είχα ζητήσει κάποτε να γίνει μια Ομοσπονδία, όπως έχουν όλοι οι κλάδοι στο εξωτερικό. Οι Ομοσπονδίες στα σοβαρά τους θέματα είναι πολιορκητικοί κριοί! Έχουν δύναμη! Εδώ, οι μουσικοί είναι ανίσχυροι! Γι΄ αυτό κάνω την πρόταση να συσταθεί μια Ομοσπονδία Ορχηστρών που σήμερα πλέον θα είναι ισχυρή, γιατί οι Ορχήστρες είναι Κρατικές. Η Κ.Ο.Α., η Κ.Ο.Θ., η Ορχήστρα της Ε.Λ.Σ., είναι μόνιμοι μουσικοί. Αυτά τα τρία μεγάλα συγκροτήματα, μαζί με την Εθνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας, αλλά ενδεχομένως και ορχήστρες των Δήμων, μπορούν να κάνουν έναν κορμό πολύ γερό! Και πίσω από αυτούς, μπορεί να μπει η Federation International Musical η (FIM) μια διεθνής οργάνωση, η οποία ήταν αρωγός και στον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο, που ήταν μέλος της. Θυμάμαι, είχε προγραμματιστεί μια συναυλία στο Ηρώδειο, την οποία διηύθυνε ο Σταύρος Ξαρχάκος. Η FIM είχε δώσει εντολή να μην γίνει η συναυλία, εάν δεν μονιμοποιούνταν οι μουσικοί που είχαν δώσει ακροάσεις στην Κ.Ο.Α., γιατί δεν προχώραγαν τα εντάλματα για να τους προσλάβουν. Για να πετύχει αυτό το αίτημα, είχε «μπλοκάρει» τότε το Φεστιβάλ Αθηνών, απειλώντας να μην γίνει καμία εκδήλωση ούτε από Έλληνες, ούτε από Ξένους. Τελικά, υποχώρησε η Πολιτεία. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο η FIM! Σήμερα δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Οι μουσικοί είναι μετέωροι, όπως πριν δεκαετίες….

 

Πηγή: tar.gr

 


Υποδοχή λειψάνων Αγ. Νεκταρίου &Αγ. Λουκά του Ιατρού στα Κύμινα Θεσσαλονίκης

0
0

Στα πλαίσια της Πανηγύρεως του Προσκυνηματικού Ναού Αγ. Νεκταρίου στα Κύμινα Θεσσαλονίκης, ο οποίος είναι ο πρώτος Ναός του Αγίου στη Μακεδονία, θα υποδεχθούμε από την Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά τεμάχιο Αγίου Λειψάνου του Αγ. Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως και του Αγ. Νεκταρίου των Θαυματουργών την Κυριακή 4 Νοεμβρίου στις 5:00 μ.μ.

Εκ του Ιερού Ναού

Προς το συμφέρον μας (Άγιος Αντώνιος ο Μέγας)

0
0

Ο αληθινά λογικός άνθρωπος ένα μόνο ζήλο έχει: να πείθεται και να αρέσει στο Θεό των όλων. Σ’ αυτό και μόνον πρέπει να εκπαιδεύει την ψυχή του, ώστε ν’ αρέσει στο Θεό, ευχαριστώντας για την τόσο μεγάλη Του πρόνοια και ρύθμιση των όλων, οτιδήποτε κι’ αν του τύχει στη ζωή του. Γιατί είναι άτοπο, τους μεν ιατρούς, που μας δίδουν και πικρά και δυσάρεστα φάρμακα, να τους ευχαριστούμε για την υγεία του σώματός μας, προς τον Θεό δε να είμαστε αχάριστοι, για τα πράγματα που μας φαίνονται δυσάρεστα και δύσκολα και να μην ξέρομε ότι όλα γίνονται όπως πρέπει και προς το συμφέρον μας κατά την Πρόνοιά Του. Η γνώση του θελήματος του Θεού και η πίστη στο Θεό, είναι η σωτηρία και η τελειότητα της ψυχής.

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας

Ποιο είναι το μεγαλύτερο καταφύγιο της Αττικής που χωρά 1.300 άτομα. Που βρίσκονται οι αθέατες στοές της Αθήνας και τι συμβαίνει με την υπόγεια Βουλή. Φωτογραφίες

0
0

Πόσα καταφύγια υπάρχουν στην Αττική, πού βρίσκονται και σε τί κατάσταση, πόσα από αυτά είναι ενεργά και προσβάσιμα, επικοινωνούν με τις υπόγειες στοές της Αθήνας, ποια η σύνδεση με το πολυκατάστημα Άττικα στο κέντρο της πρωτεύουσας και ποια η μοίρα τους από εδώ και στο εξής; Η αρχική φωτογραφία δείχνει δεξιά μια είσοδο καταφυγίου του 1938 κοντά στο Πανεπιστήμιο. Ο κόσμος από πάνω περπατά αμέριμνος.  Ο ερευνητής και αρθρογράφος, Κωνταντίνος Κυρίμης, ο οποίος έχει ερευνήσει ενδελεχώς δεκάδες καταφύγια ξεδιπλώνει στο Reader την ιστορία και τα μυστικά των υπόγειων αυτών χώρων που κατασκευάστηκαν για να μας προστατεύσουν από τους εχθρούς, τους… συμμάχους και τους εαυτούς μας.

Ενα από τα μεγαλύτερα είναι του Λυκαβηττού που φτάνει τα 500 τ.μ., ενώ το καταφύγιο επί της Καραγεώργη Σερβίας, μας λέει, είναι περίπου 400 τ.μ. με 20 βοηθητικούς χώρους.

 

Πότε και πώς ξεκινήσατε την έρευνά σας στα καταφύγια;

Μου άρεσε από μικρός η ιστορία, ήταν το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο. Ξεκίνησα το 2004 να αρθρογραφώ στον σχετικό ειδικό Τύπο, κάτι που συνεχίζω ακόμα. Επίσης μου αρέσουν οι εξερευνήσεις και όταν το 2012 έτυχε να επισκεφθώ για πρώτη φορά ένα καταφύγιο μού έκανε μεγάλη εντύπωση και άρχισα να αναρωτιέμαι γενικότερα για αυτά και να ψάχνω. Στην πορεία διαπίστωσα ότι δεν υπήρχε κάποια εξειδικευμένη βιβλιογραφία, ό,τι πληροφορίες μπορούσα να βρω για τα καταφύγια ήταν αποσπασματικές και γενικές. Όταν συνειδητοποίησα πόσο σημαντικά ήταν τα καταφύγια εκείνη την εποχή, θεώρησα ότι ήταν ιστορική αδικία να μην υπάρχει καταγεγραμμένη αυτή η πτυχή της ιστορίας μας, έτσι ανέλαβα να «διασώσω» την ιστορική της μνήμη.

Αποφασίσατε λοιπόν να εκδώσετε βιβλία για τα καταφύγια.

Τα βιβλία προέκυψαν στην πορεία. Αρχικά ξεκίνησα να κάνω έρευνα για δικό μου ενδιαφέρον. Διαρκώς εμπλούτιζα το αρχείο μου και τελικώς (για να είναι διαθέσιμη και σε μεταγενέστερους ερευνητές η πληροφορία που συγκέντρωσα) έγραψα ένα βιβλίο. Το εξέδωσα σε πολύ περιορισμένα αντίτυπα με σκοπό να τα δωρίσω σε βιβλιοθήκες, στρατιωτικούς οργανισμούς, μουσεία, ιστορικά αρχεία, κ.ά., ώστε να διασωθεί το ιστορικό αποτύπωμα αυτών των χώρων και η φιλοσοφία τους. Προσέφερα τα βιβλία στους φορείς που έπρεπε και κάποια ελάχιστα τα διαθέτω, αν κάποιος ενδεχομένως τα ζητήσει.

Πώς μπορεί κάποιος να βρει παλιά καταφύγια;

Εσείς πώς τα βρίσκετε; Δεν υπάρχει πουθενά μια πηγή που να οδηγεί στα καταφύγια, ποια είναι και που βρίσκονται. Για να τα βρω, συνεργάζομαι με άλλους ιστορικούς ερευνητές, κοιτάζω κάποιες ανοιχτές πηγές, αναφορές σε βιβλία, αρχεία στρατιωτικών και άλλων υπηρεσιών, βιβλιοθήκες και όπου υπάρχουν ψήγματα ιστορίας. Μετά το πρώτο βιβλίο με πλησίασαν πολλοί αναγνώστες που είχαν πληροφορίες από γονείς κλπ., για να μου πουν που αλλού υπάρχουν καταφύγια, να μαζέψω υλικό. Η δυσκολία δεν έγκειται μόνο στο να βρεις την τοποθεσία ενός καταφυγίου, αλλά και στο χρόνο και την προσπάθεια να πάρεις την άδεια από τον αρμόδιο φορέα για να μπεις μέσα.

Ο Κωνσταντίνος Κυρίμης μέσα σε στενή στοά 30 μέτρων, σε καταφύγιο κοντά στον Σταθμό Λαρίσης

 

Τα έχετε χαρτογραφήσετε μέσα στα βιβλία σας;

Για κάποια γράφω ακριβώς πού είναι, για αρκετά όμως γράφω προσεγγιστικά. Μου έχει τύχει πολλές φορές να επισκεφθώ έναν τέτοιο χώρο, αλλά να μου έχουν θέσει όρο να μην αναφέρω την ακριβή τοποθεσία. Π.χ. αιτούμενος επίσκεψη σε ένα ιδιωτικό καταφύγιο, η διαχειρίστρια δεν ήθελε να μου πει πού είναι το καταφύγιο, γιατί φοβόταν ότι αν γίνει πόλεμος θα της κάνουν «επίθεση» από τις διπλανές πολυκατοικίες να το καταλάβουν και δεν θα μπορούν να προφυλαχθούν οι ίδιοι οι ένοικοι. Όσο παράλογα και αν ακούγονται αυτά, οφείλω να τα σέβομαι.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε κατά την έρευνά σας και αν υπάρχουν περιπτώσεις που έχετε κινδυνεύσει;

Ξεπερνώντας το γραφειοκρατικό κομμάτι, που μας τρώει τον περισσότερο χρόνο (κυρίως αν το καταφύγιο ανήκει σε δημόσιο φορέα), όταν μπούμε μέσα, η κατάσταση μπορεί να ποικίλλει από κάτι εντελώς ακίνδυνο -όπως το υπόγειο μιας πολυκατοικίας- μέχρι έναν χώρο με παλιά πυρομαχικά, σκουριασμένα συρματοπλέγματα, οροφή διαλυμένη, κλπ. Επίσης αν ο χώρος είναι ανοιχτός δεν ξέρεις τί περιθωριακά άτομα μπορεί να είναι μέσα. Παράλληλα, μπορεί να βρούμε πεθαμένα ζώα και να είναι δύσκολο να αναπνεύσεις εκεί κάτω. Άρα από αστεία μέχρι επικίνδυνα.

Έχετε βρει αντικείμενα παρατημένα από εκείνη την εποχή;

Είναι σπάνιο, γιατί σχεδόν πάντα κάποιος τα έχει βρει πριν από εσένα. Έχει τύχει να βρούμε παλιές εφημερίδες, κονσέρβες από τις οποίες μπορείς να χρονολογήσεις γεγονότα. Κάθε πράγμα εκεί μέσα μπορεί να σου ξεκλειδώσει μια ιστορία.

Μπαίνετε μόνος μέσα;

Όχι, θα ήταν μια πάρα πολύ κακή ιδέα αυτό. Στην καλύτερη περίπτωση είμαστε δυο άτομα, ένας να καταγράφει και ένας να φωτογραφίζει. Έχει τύχει να πάμε έως και τέσσερις, σε συγκεκριμένη περίπτωση που χρειαζόταν κατάβαση με ειδικό εξοπλισμό. Αντίστοιχα, χρειάζεται ενισχυμένη ομάδα, όταν επίκειται εξερεύνηση σε μεγάλο χώρο ή σε άγνωστη περιοχή. Έχω μια ομάδα από 4-5 φίλους/συνεργάτες τους οποίους εναλλάσσω από αποστολή σε αποστολή.

Πώς αντιμετωπίζουν οι άλλοι την έρευνά σας ;

Ποικιλοτρόπως. Από το να βοηθήσουν με ζωηρό ενδιαφέρον, μέχρι αδιαφορία (που είναι κάτι σύνηθες) ή να μου κάνουν και παρατήρηση. Κάποτε είχα στείλει μια επιστολή αιτούμενος να μπω σε χώρο ενός εργοστασίου και η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων μου απάντησε πως όχι μόνο δεν μου δίνει την άδεια αλλά και ότι πολύ κακώς που ασχολούμαι κιόλας. Δηλαδή μια αντιμετώπιση, του στιλ «δεν κάνει, δεν πρέπει, γιατί τα σκαλίζεις, κλπ.».

Κατάβαση σε φρεάτιο καταφυγίου (βάθους 25 μέτρων), σε ναυτικό οχυρό

Σε πόσα καταφύγια έχετε μπει;

Πάνω από 80 στην Αττική. Έχω μπει και στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά η επίσημη έρευνά μου περιορίζεται στην Αττική. Πότε έχουμε τα πρώτα καταφύγια; Το 1936. Είναι η εποχή που έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο Ιωάννης Μεταξάς και όντας ιδιαίτερα διορατικός, αντιλαμβάνεται ότι έρχεται ένας μεγάλος πόλεμος στην Ευρώπη και ότι το αεροπλάνο θα είναι το όπλο που θα κυριαρχήσει. Έδωσε πολύ μεγάλη βάση στην προστασία του άμαχου πληθυσμού σε περίπτωση πολέμου. Με βάση αυτό, οργάνωσε πολύ καλά το κομμάτι πολιτικής προστασίας με σκοπό να φτιάξει πολλά αντιαεροπορικά καταφύγια. Το κατασκευαστικό κομμάτι των καταφυγίων ήταν ένας τιτάνιος άθλος του καθεστώτος εκείνης της εποχής, που οφείλουμε –έστω και ετεροχρονισμένα να του πιστώσουμε.

Βέβαια, τα κτίρια από μόνα τους δεν λένε κάτι. Οι πολίτες ήξεραν τί έπρεπε να κάνουν σε περίπτωση που θα χτυπήσει ο συναγερμός, ποιο ήταν το πλησιέστερο καταφύγιο στη γειτονιά τους (ή στην εργασία τους) κλπ. Έκαναν συχνά ασκήσεις, η οργάνωση-νεολαίας του καθεστώτος Μεταξά (η ΕΟΝ) λάβαινε συχνή εκπαίδευση στην αεράμυνα και ήξερε πώς να καθοδηγήσει τον κόσμο, ή πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα και μοίραζαν ενημερωτικά φυλλάδια για θέματα πολιτικής προστασίας. Παράλληλα, για τους Αθηναίους του ’30, τα καταφύγια ήταν ένα είδος «διασκέδασης». Στις ασκήσεις, εισέρχονταν ήσυχα, κουβεντιάζανε με τους διπλανού τους στο εσωτερικό και όταν τελείωνε η άσκηση, αποχωρούσαν με χαρακτηριστική βραδύτητα.

Ποια καταφύγια είναι ενεργά μέχρι και σήμερα;

Είναι πάρα πολύ σχετικό, γιατί έχει διαφορά το να είναι ενεργό στα χαρτιά και να είναι πραγματικό χρησιμοποιήσιμο.

Και πόσα διασώζονται, πόσα έχουν καταστραφεί ή χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς;

Ο στρατάρχης Παπάγος έκανε λόγο για 400 δημόσια καταφύγια και αρκετές εκατοντάδες ιδιωτικά. Επίσης ο Μεταξάς ψήφισε αναγκαστικό νόμο, ο οποίος όριζε ότι όποιος ήθελε να χτίσει νέο κτίριο, έπρεπε υποχρεωτικά να χτίσει και καταφύγιο (με δικά του έξοδα). Χωρίς έγκριση του καταφυγίου από την Αεράμυνα, απαγορευόταν οποιαδήποτε ανέγερση. Αλλά το θέμα είναι, πόσα από αυτά όντως υπάρχουν σήμερα και σε τί κατάσταση βρίσκονται. Κάποια συν τω χρόνω εξαφανίζονται, μπαζώνονται ή γκρεμίζονται μαζί με το κτίριο από πάνω τους. Άλλα έχουν γίνει από αποθήκες μέχρι κάβες, οπότε χάνεται και η φύση τους. Έτσι χάνονται πολλά από αυτά. Το Άττικα για παράδειγμα, ο «ναός της κατανάλωσης», χρησιμοποιεί τους χώρους του καταφυγίου του, ως αποθήκες. Το κτίριο που στεγάζεται το Άττικα κατασκευάστηκε το 1938, ήταν το μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Εκεί λοιπόν, αν και οι προδιαγραφές ασφαλείας της εποχής, έλεγαν ότι οι τοίχοι των καταφυγίων πρέπει να έχουν πάχος 30 εκατοστά από μπετόν αρμέ, στο Άττικα είχαν ένα μέτρο πάχος! Ήταν λοιπόν το πιο ισχυρό καταφύγιο σε όλη την Αττική.

Εικόνες του Κωνσταντίνου Κυρίμη από την έρευνά του στα καταφύγια της Πυρκάλ, της Ραφήνας, της Φρεαττύδας και στο Λιμάνι του Πειραιά, που κατασκευάστηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά και για την προστασία των πολιτών ενόψει του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

 

Ποιες ήταν οι προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά τους και σε ποιο βάθος είχαν κατασκευαστεί;

Υπήρχε μια συγκεκριμένη επιτροπή αεράμυνας η οποία όριζε τις προδιαγραφές, που ήταν πάρα πολύ αυστηρές για τα πάντα. Πόσοι θάλαμοι θα υπάρχουν, με ποια σειρά, τη διαρρύθμιση, το ύψος, το βάθος, τα πάντα. Και ήταν τόσο συγκεκριμένες και εξειδικευμένες που υπήρχαν υπο-επιτροπές για τις πόρτες, τον εξαερισμό, κλπ. Τίποτα δεν ήταν τυχαίο εκεί κάτω. Όταν ξεκίνησα την εξερεύνηση και κατάλαβα όλη αυτή τη «φιλοσοφία», μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση.

Τι άλλο σας έκανε εντύπωση ερευνώντας τα καταφύγια;

Η φιλοσοφία και η λογική τους, ο μεγάλος αριθμός τους, και πως κάτι που σήμερα είναι άγνωστο για εμάς, τότε ήταν πολύ φυσιολογικό για τους πολίτες. Επίσης πόσο καλά είναι κρυμμένα. Πολλές φορές μου έχει τύχει να είμαι σε καταφύγιο στο Σύνταγμα ή στο Κολωνάκι και από πάνω μπορεί να βρίσκεται η έξοδος κινδύνου και από τις γρίλιες στο πεζοδρόμιο να βλέπεις τους ανθρώπους να περνάνε ή να κοιτάζουν τις βιτρίνες των καταστημάτων. Υπάρχει μια πόλη κάτω από την πόλη την οποία αγνοούμε. Είναι εντυπωσιακό το πόσο καλά είναι κρυμμένα.

Θα σας αναφέρω κάτι για πρώτη φορά. Πριν μερικούς μήνες έτυχε να επισκεφθούμε ένα καταφύγιο σε εργοστάσιο στον Πειραιά. Αφού πήραμε την άδεια, μας είπε ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου ότι ο χώρος ήταν πλημμυρισμένος για πολλές δεκαετίες και ότι δεν έχει μπει κανείς μέσα, ποτέ. Έβαλε μια αντλία, άντλησε τα ύδατα και κατεβήκαμε κάτω. Στο τέλος του καταφυγίου βρήκαμε μια δεύτερη είσοδο/έξοδο. Ήταν η έξοδος κινδύνου, η οποία ήταν κλεισμένη από πάνω, με μια βαριά λαμαρίνα. Βγήκαμε, ρωτήσαμε τον ιδιοκτήτη του εργοστασίου πού είναι η δεύτερη έξοδος (να τη δούμε και απέξω) και δεν είχε ιδέα καν, ότι υπήρχε δεύτερη έξοδος! Ψάχνοντας μέσα στο εργοστάσιο -μαζί με τους ανθρώπους της εγκατάστασης- βρήκαμε μια τεράστια σιδερένια πλάκα σε ένα εργαστήριο. Φέραμε μια ολόκληρη γερανογέφυρα, σηκώσαμε τη σιδερένια πλάκα και αποκαλύφθηκε η χαμένη έξοδος! Ένας εργάτης -με έκδηλη την απορία στο πρόσωπό του- μας είπε ότι εργάζεται στο εργοστάσιο από το 1978 και δεν θα πίστευε ποτέ ότι επί 40 χρόνια πατούσε πάνω από ένα καταφύγιο χωρίς να το έχει πάρει χαμπάρι.

Μεγάλο καταφύγιο στο λιμάνι του Πειραιά

Ποιο είναι το μεγαλύτερο καταφύγιο της Αττικής, το πιο εντυπωσιακό;

Από δημόσια είναι σίγουρα το καταφύγιο στο λόφο του Αρδηττού, με ονομαστική χωρητικότητα πάνω από 1.300 άτομα. Το δεύτερο, εφάμιλλο σε μέγεθος, είναι εκείνο στο λόφο του Λυκαβηττού, αλλά αυτό δεν ήταν για τους πολίτες, ήταν στρατιωτικό. Ήταν «τα μάτια και τα αυτιά» της πόλης, δεδομένου ότι φιλοξενούσε το Κέντρο Συναγερμού της Αεράμυνας. Ήταν καταφύγιο στρατιωτικών προδιαγραφών, με στοές εκατοντάδων μέτρων.

Σε ποιες περιοχές απαντάται αυτός ο αθέατος, υπόγειος κόσμος;

Καταφύγια υπάρχουν σε όλη την Αττική. Όσο προσεγγίζουμε τον αστικό ιστό, τόσο πυκνώνει ο πληθυσμός, άρα και τα καταφύγια.

Πόσα έχουν ελεύθερη πρόσβαση;

Λιγότερα από τα δάκτυλα του ενός χεριού. Και αυτά ανήκουν κάπου, απλά είναι εγκαταλειμμένα στην τύχη τους. Αυτοί που πρέπει, ξέρουν πού είναι. Όταν ξεκίνησα κι εγώ να τα ψάχνω έβλεπα ότι οι άνθρωποι που τα ήξεραν, δεν έδιναν εύκολα πληροφορίες σε αγνώστους. Στην αρχή απόρησα, στην πορεία κατάλαβα ότι κάνουν πολύ καλά, γιατί όταν η ακριβής θέση ενός (ελεύθερου) καταφυγίου διαρρεύσει (ιδίως στο Ίντερνετ), την επόμενη μέρα θα έχει γεμίσει με γκράφιτι, θα έχουν πάρει ό,τι υπάρχει μέσα, θα το έχουν κάνει χάλια. Όσο λιγότερο γνωστή είναι η τοποθεσία ενός καταφυγίου, τόσο καλύτερα για το ίδιο.

Το μετρό έχει καταστρέψει καταφύγια;

Δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μου κάτι τέτοιο. Αντίθετα, από προσωπική εμπειρία με υπευθύνους του Μετρό, σας λέω ότι είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι σε τέτοια θέματα. Πάντως, γενικά η ευρεία δόμηση από τη δεκαετία του ’40 και μετά, μοιραία έχει καταστρέψει πάρα πολλά καταφύγια.

Υπάρχει σύνδεσή τους με τις υπόγειες στοές της Αττικής;

Όχι, αυτός είναι ένας αστικός μύθος. Επειδή τα καταφύγια -κατά κύριο λόγο- είναι ανεξερεύνητα, σκοτεινά, υπόγεια, με μεγάλες στοές, έχουν το πλαίσιο για την ανάπτυξη αστικών θρύλων. Στην πραγματικότητα, κανένα δεν επικοινωνεί με τα άλλα. Ο στόχος δεν ήταν να αποτελέσουν πέρασμα, αλλά η προστασία των πολιτών. Σε πολλά από όσα έχω πάει, μου λένε ότι επικοινωνούν -μέσω στοών- μια διάφορα μέρη, κυρίως  με τη Βουλή. Άρα η Βουλή θα έπρεπε να επικοινωνούσε με τα σπίτια των μισών Αθηναίων εκείνη την εποχή ! Τρομερή παραφιλολογία.

Στοές υπάρχουν;

Σαφώς υπάρχουν αλλά δεν είναι το αντικείμενο στο οποίο θα δήλωνα γνώστης και ειδήμων. Έχετε σκεφτεί να ερευνήσετε και τις υπόγειες στοές για τις οποίες συχνά γίνεται λόγος; Υπάρχουν άλλοι ερευνητές -πολύ πιο έμπειροι και ικανοί από εμένα- , που έχουν καθιερωθεί σε αυτό το ερευνητικό πεδίο. Οπότε θεωρώ ότι δεν υπάρχει λόγος να μπω στα «χωράφια» τους.

Εξακολουθείτε ακόμα να εξερευνείτε καταφύγια;

Συνεχίζω, παραδόξως. Γιατί ήδη μετά την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου μου (το οποία είναι αυτοέκδοση), είχα ταλαιπωρηθεί πολύ. Ωστόσο, το βιβλίο είχε πολύ θετική απόκριση στους κύκλους που έπρεπε. Παράλληλα, κάποιοι άνθρωποι μού έδωσαν και άλλες πληροφορίες και έτσι ήρθε και το δεύτερο βιβλίο. Πάλι είπα «τώρα θα σταματήσω», αλλά τελικά πάω και για τρίτο. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα βγει το 2019 και αυτή τη φορά θα είναι αρκετά πιο επίσημη έκδοση και υπό την αιγίδα ενός σοβαρού φορέα, ως αρωγός στην έρευνά μου.

Θωρακισμένη πόρτα σε καταφύγιο στην οδό Ασκληπιού (αριστερά). Τα σκαλιά οδηγούν στα ενδότερα ενός καταφυγίου σε γνωστό σιδηροδρομικό σταθμό (δεξιά)

Κατασκεύασαν μόνο οι Έλληνες καταφύγια στην Αττική ;

Από το 1942 έως το 1944 έχουμε καταφύγια από τους Γερμανούς. Εδώ η φιλοσοφία αλλάζει εντελώς. Δεν είναι για να προστατευθεί ο πληθυσμός, αλλά για τον κατακτητή. Πολύ βαθιά στο έδαφος (μπορεί και 10-12 μέτρα) με συγκεκριμένη κατασκευαστική τεχνοτροπία, που τα ξεχωρίζει από τα ελληνικά. Κατασκευάζονταν –κάποιες φορές- και με καταναγκαστική εργασία του ντόπιου πληθυσμού και βρίσκονται κυρίως κοντά σε νευραλγικές υποδομές (αεροδρόμια, βάσεις, στρατόπεδα κλπ.) ή στην παράκτια Αττική (λόγω φόβου συμμαχικής απόβασης στην Ελλάδα). Γερμανικά καταφύγια θα βρούμε στο Σούνιο, στη Γλυφάδα, στη Βούλα και αλλού.

Πότε σταμάτησαν να κατασκευάζονταν καταφύγια στην Ελλάδα;

Το ’40 με την έναρξη του πολέμου. Από το 1940 έως 1949 δεν έχουμε ελληνικά καταφύγια λόγω κατοχής, εμφυλίου κλπ. Και από το ’50 και μετά που είμαστε σε μια φάση ανοικοδόμησης, ο υποχρεωτικός νόμος σε ιδιωτικά κτίρια υπάρχει αλλά έχει ατονήσει. Επίσης έχει ξεκινήσει μεγάλη πολεμική από τον κατασκευαστικό κόσμο προς την κυβέρνηση. Οι κατασκευαστές λένε «εμείς πάμε να αναστυλώσουμε τη χώρα και εσείς μας βάζετε να κατασκευάζουμε καταφύγια, πληρώνοντας ένα σωρό λεφτά». Το Δεκέμβριο του 1956 τα καταργεί λοιπόν η κυβέρνηση, αλλά επιβάλλει στους ιδιοκτήτες έναν ειδικό φόρο «3% επί της οικοδομής» με στόχο την κατασκευή δημοσίων καταφυγίων (τα οποία –σημειωτέον- δεν κατασκευάστηκαν ποτέ).

Η χρήση των καταφυγίων, ήταν πάντα η ίδια ;

Τα καταφύγια παρουσιάζουν μια ιστορική συνέχεια και μια διαφοροποίηση ως προς τη χρήση τους. Ενώ αρχικά φτιάχτηκαν για να μας προστατεύσουν από τους εχθρούς μας, αργότερα μας προστάτευσαν από  τους… συμμάχους μας (βομβαρδισμός Πειραιά) και τέλος από τους ίδιους τους εαυτούς μας (Δεκεμβριανά). Και το πιο ειρωνικό είναι ότι ενώ φτιάχτηκαν για να προστατεύσουν τον κόσμο, πολλά από αυτά επιτάχθηκαν από τους Γερμανούς στην Κατοχή και έγιναν χώροι βασανισμού και κρατητήρια. Άρα έχουν μια πολυτάραχη ιστορία μέσα σε μια δεκαετία.

Θάλαμος καταφυγίου γεμάτος νερό

Τί έχει γίνει με αντίστοιχα παλιά καταφύγια στο εξωτερικό ;

Στο εξωτερικό έχουν γίνει βιβλιοθήκες, εστιατόρια, καφέ, γκαλερί, χώροι τεχνών. Και το παράδοξο είναι ότι σε άλλες πόλεις της Ελλάδας έχουν γίνει επισκέψιμα, όπως στην Πάτρα, στη Μήλο ή στα Χανιά. Πρέπει να βρεθεί κάποιος να πάρει την πρωτοβουλία να το ανακαινήσει και εδώ στην Αττική. Γιατί οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν και να καταλαβαίνουν το παρελθόν τους: πώς έζησαν και πώς επιβίωσαν οι πρόγονοί τους. Να αποκομίσει μια εικόνα και να ενημερωθεί. Φανταστείτε να μπορεί κανείς να επισκεφθεί ένα καταφύγιο στα 50 μέτρα από το Σύνταγμα, 400 τ.μ. και 7 μέτρα κάτω από τη γη. Σίγουρα θα ήταν και ένας ελκυστικός πόλος έλξης τουριστών.

Μιλήστε μας και για την εκδήλωση στις 29 Οκτωβρίου.

Θα είναι η τελευταία εκδήλωση του «Αθήνα Ελεύθερη 2018» την οποία διοργανώνει η βιβλιοθήκη της Βουλής, τα Γενικά Αρχεία του κράτους και ο δήμος Αθηναίων. Εορτάζεται η αποχώρηση των Γερμανών από την πρωτεύουσα και στο πλαίσιο αυτό, ξεδιπλώνονται διάφορες (γνωστές και άγνωστες) ιστορικές πτυχές της εποχής, όπως το κομμάτι των καταφυγίων.

Θεωρείτε ότι έχουν βοηθήσει τα βιβλία σας, στην προβολή της ιστορίας των καταφυγίων;

Γίνονται κινήσεις για την ανάδειξή τους; Ο δήμος Αθηναίων παρουσιάζει μια εξωστρέφεια ως προς αυτό το κομμάτι. Επίσης, συγκεκριμένος δημόσιος φορές, έχει ενδιαφερθεί: με προσέγγισαν, μου ζήτησαν να τους προτείνω εκείνα που μπορούμε να ανακαινίσουμε, και διέθεσαν ένα μικρό κονδύλι προκειμένου να ανακαινιστούν κάποια καταφύγια (με στόχο –μεσοπρόθεσμα- να ανοίξουν για το κοινό). Ακόμα είναι σε εμβρυακό στάδιο όλο αυτό, αλλά παράλληλα, αυτή η κινητικότητα ωθεί και εμένα να συνεχίσω την έρευνά μου. Είναι η μεγαλύτερη χαρά και το κίνητρό μου, για να συνεχίσω.

Πώς μπορεί κάποιος να προμηθευτεί τα βιβλία σας;

Τα βιβλία μου είναι μια πολύ περιορισμένη αυτοέκδοση και ως εκ τούτου δεν διακινούνται εμπορικά σε βιβλιοπωλεία. Εντούτοις αν κάποιος ενδιαφέρεται να τα προμηθευτεί, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου στο e-mail  kkirimis@otenet.gr.

 

Πηγή: READER,ρεπορτάζ:

 

ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΝΤΟΥΤΣΗ.  *Όλες οι φωτογραφίες του άρθρου προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του Κωνσταντίνου Κυρίμη.

 

Πηγή: mixanitouxronou.gr

 

Η Αγία Ζώνη σε κάθε κλίνη ασθενούς στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης

0
0

Με όλες τις τιμές και σε κλίμα ευλάβειας και συγκίνησης, έφθασε το πρωί στο 424 Στρατιωτικο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης η Αγία Ζώνη της Θεομήτωρος συνοδευόμενη από τον Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα και Βατοπεδινούς πατέρες.

Εκεί τελέστηκε δέηση υπέρ υγείας εργαζομένων, νοσηλευομένων και στρατευμένων παρουσία πλήθους κόσμου που προσήλθε για να προσκυνήσει το μοναδικό κειμήλιο από τη ζωή της Παναγίας που σώζεται μέχρι σήμερα.

Στην ομιλία του ο Μητροπολίτης Βαρνάβας τόνισε τη θεραπευτική δύναμη του κειμηλίου η οποία ακούμπησε κάθε κλίνη ασθενούς του νοσοκομείου.

Προς ανάμνηση της επίσκεψης, οι Βατοπεδινοί πατέρες προσέφεραν στον διοικητή του Νοσοκομείου το ιερό εικόνισμα της Αγίας Ζώνης της Παναγίας.

Αμέσως μετά η Αγία Ζώνη μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι του  Νοσοκομείου Παπαγεωργίου για προσκύνημα από ασθενείς και συνοδούς.

Φωτογραφίες: Ραφαήλ Γεωργιάδης
Πηγή: briefingnews.g

 

Θεία Λειτουργία στο κατεχόμενο χωριό Λεονάρισσο Καρπασίας (ΦΩΤΟ)

0
0

Επί τη εορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου και μετά από άδεια που εξασφαλίστηκε από το κατοχικό καθεστώς πραγματοποιήθηκε εκ μεταθέσεως της εορτής Θεία Λειτουργία την 28η Οκτωβρίου στον βεβηλωμένο και λεηλατημένο Ναό του Αγίου Δημητρίου στο κατεχόμενο χωριό Λεονάρισσο της Καρπασίας.

Πιστοί μετέβησαν από τις ελεύθερες περιοχές για να παραστούν στην Θεία Λειτουργία και να προσευχηθούν.

Της Θείας Λειτουργίας Προΐστατο ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος, πλαισιούμενος από άλλους κληρικούς.

 

Πηγή: romfea.gr

 

Viewing all 34873 articles
Browse latest View live




Latest Images